Qattiq jismlarning solishtirma issiqlik sig’imini aniqlash

(5)
Shunday qilib, kalorimetr idishining suv ekvivalenti m_k hisoblashlarda hisobga olinadi.
(3) formula bilan hisoblangan yutilgan issiqlikning miqdori ancha aniqroq hisoblanadi
(6)
va uni hisobga olgan holdagi (4) formula quyidagi ko’rinishga keladi:
(7)


1-rasm.Qattiq jismlarning solishtirma issiqlik sig’imini aniqlash uchun tajriba qurilmasi.


KERAKLI ASBOBLAR VA ASHYOLAR
1 Dyuar idishi
1 Dyuar idishi g’ilofi
1 mis pitra, 200 g
1 shisha pitra, 100 g
1 qo’rg’oshin pitra, 200 g
1 o’quv laboratoriya torozisi 610 Tare, 610 g .
1 termometr-10 °C dan +110 °C gacha yoki 1 NiCr-Ni temperatura datchigi
1 raqamli termometr
1 Bug’ generatori, 550 Wt / 220 W
1 Qizdirish apparati
1 menzurka, 400 ml
1 W-shaklsimon shtativ asosi, 20 sm
1 shtativ ustuni 47 sm
1 multi tutgichlar Leybold
1 Universal tutgich, diametri 0...80 mm
1 Silikon quvurlar, ichki diam. 7x1.5 mm, 1 m.
1 bir juft issiqlikka chidamli qo’lqop


TAJRIBA QURILMASI VA TAJRIBANI O’TKAZISH TARTIBI
1-rasmda tajriba qurilmasi keltirilgan.

• 
  Qizdirgichni shtativga o’rnating.
  
• 
  Bug’ generatorini suv bilan to’ldiring va ehtiyotlik bilan qurilmani berkiting va uni silikon quvur yordamida qizdirgichning yuqorisidagi (bug’ kirishi) shlangli birikmaga ulang.
  
• 
  Silikon quvurni qizdirgichning pastidagi shlangli birikmaga (bug’ning chiqishi) ulang va quvurning ikkinchi uchini menzurkaga soling. Barcha birikmalarda silikon quvurlar ishonchli mahkamlaganini ko’zdan kechiring.
  
• 
  Qizdirgichning namunalar kamerasini qo’rg’oshin pitrasi bilan to’ldiring va imkoni boricha uni stopor bilan zich qilib berkiting.
  
• 
  Bug’ generatorini elektr tarmoqqa ulang, shundan keyin esa qizdirgichdagi pitralarni ular orqali bug’ o’tkazib 20-25 vaqt davomida qizdiring.
  

Bu vaqt mobaynida:

• 
  Bo’sh Dyuar idishining massasini aniqlang, shundan so’ng unga taxminan 180 g suv quying.
  
• 
  Dyuar idishini g’ilofga soling va mos ravishda termometr yoki temperatura datchigini qo’ying.
  
• 
  Suv temperaturasi t₂ ni o’lchang.
  

Dyuar idishining qopqog’ini oching va uni chetga suring; namunalar uchun mo’ljallangan to’rni Dyuar idishiga kiriting. Temperaturasi 100 ⁰c bo’lgan pitralarni namunalar uchun mo’ljallangan to’rga joylashtiring, qopqoqni yoping va pitralarni suv bilan astoydil aralashtiring. Suv temperaturasi ko’tarilmay qolganda, aralashmaning temperaturasini aniqlang. Qo’shimcha ravishda pitralarning massasini m aniqlang.
Mis va shisha pitralar bilan tajribani takrorlang.