Qaydalar azərbaycan respublikasi föVQƏladə hallar nazirliyi sənayedə İŞLƏrin təHLÜKƏsiz göRÜLMƏsi və

Cədvəl 16
	Sisternin və ya çəlləyin 1 l-lik	Sisternin və ya çəlləyin 1 kq qaza
	tutumuna düşən qazın kütləsi, kq,
Qazın adı		düşən həcmi, литр, aşağıdakı
	aşağıdakı rəqəmlərdən çox
		rəqəmlərdən az olmayaraq
	olmayaraq
1	2	3
Azot	0,770	1,30
Ammonyak	0,570	1,76

1	2	3
Butan	0,488	2,05
Butilen	0,526	1,90
Propan	0,425	2,35
Propilen	0,445	2,25
Fosgen, xlor	1,250	0,80
Oksigen	1,080	0,926

Cədvəldə göstərilməyən qazlar üçün doldurulma norması istehsalçı-müəssisənin istehsal təlimatları ilə müəyyən olunur, bu ona əsaslanır ki, sistern və çəlləklərdə kritik temperaturu 50oC-dən yuxarı olan mayeləşdirilmiş qazlarla doldurularkən kifayət qədər qaz yastığının həcmi olsun. Kritik temperaturu 50oC-dən aşağı olan mayeləşdirilmiş qazlarla doldurulduqda isə sistern və çəlləklərdəki təzyiq 50oC temperaturda onlar üçün hesablanmış təzyiqdən йцксяк olmaмалыдыр.

Doldurulmuş çəlləklərин saxlanılмасы və nəqlи заманы онлар günəş şüalarından və yerli исидилмядян qorunmalıdır.

9.1.23. Sistern və çəlləklərin maye qazlarla doldurulma гиймяти tərəzidə çəkilməklə və ya диэяр etibarlı yoxlama üsulu ilə müəyyən olunmalıdır.

9.1.24. Əgər sisternин və çəlləйин doldurulмасы заманы qaz сызмасы aşkar edilərsə, doldurma əməliyyatı dayandırılmalı, qaz sistern və ya çəlləkdən бошалдылмалыдыр; yalnız aşkar olunan насазлыглар арадан галдырылдыгдан sonra doldurма ямялиййатына yenidən başlamaq олар.

9.1.25. Sistern və çəlləklər qazla doldurulduqdan sonra ventillərin yan ştuserlərinə тыхаъlar qойулmalı, sisternin armaturu isə qoruyucu кolpaqla bağlanmalı вя мющцрлянмялидир.

9.1.26. Sistern və çəlləklərin nəql olunması müvafiq nazirlik və idarələrin qaydalarına uyğun yerinə yetirilməlidir.

• 
  BÖLMƏ
  

BALONLARA QOYULAN ƏLAVƏ TƏLƏBLƏR

10.1. Ümumi tələblər

10.1.1. Balonlar müəyyən qaydada razılaşdırlmış NS üzrə hesablanmalı və hazırlanmalıdır.

10.1.2. Balonlar boğazın deşiyinə sıx burulub bağlanmış ventillərлə və ya xüsusi balonlarda boğaz olmadığı halda doldurucu-мясряф ştuserlərи илə тяъщиз olmalıdır.

10.1.3. Həcmi 100 lитрdən артыг olan sıxılmış, mayeləşdirilmiş və həll olунmuş qazlar balonlarы əlavə 2-дя верилян formaйа uyğun pasportлa тямин olунmalıdır.

10.1.4. Həcmi 100 lитрдən артыг olan balonlara qoruyucu klapanlar quraşdırılmalıdır. Balonlar qrup halında quraşdırılarkən bütün balon qrupu üçün bir qoruyucu klapanın quraşdırılmasına icazə verilir.

10.1.5. Аvtomobil və диэяр nəqliyyat vasitələriндя yanacaг кими иситфадя олунан мayeləşdirilmiş qaz мясряф тутуму kimi гойулан вя щəcmi 100 lитрdən чох olan balonlar ventil və qoruyucu klapandan əlavə maksimal doldurma səviyyə göstəricisi иля тяъщиз олунмалыдыр.

Bу balonlarda eləcə də xüsusi doldurucu klapanın, qazı buxar щалында йыьмаг üçün ventilin, balonda mayeləşdirilmiş qazın səviyyəsini göstərən qurğunun və buraxıcı tıxacın quraşdırılmasına icazə verilir.

10.1.6. Hidrogen və диэяр йанар qazlarla doldurulan balonlar üçün ventillərin yan ştuserləriнин yivи sol istiqamətli olmalı, oksigen və диэяр йанmayan qazlarla doldurulan balonlarын ventillərinин yan ştuserləriнин yivи isə sağ istiqamətli olmalıdır.

10.1.7. Partlayış təhlükəli йанар maddələr ГОСТ12.1.007-76 üzrə 1-ci və 2-ci sinif təhlükəli zərərli maddələr üçün balonların hər ventili yan ştuserə bağlanan тыхаъла təchiz olunmalıdır.

10.1.8. Oksigen üçün balonlarda ventillər, oksigen olan mühitdə alışması mümkün olmayan kipləyici materiallar tətbiq olunmaqla bağlanır.

10.1.9. Бalonun yuxarı sferik hissəsində aşağıdakı məlumatlar дамьаланараг yazılmalıдыр:

• 
  istehsalçının əmtəə nişanı;
  
• 
  balonun nömrəsi;
  

• 
  boş balonun faktiki kütləsi, (kq): тутуму 12 lитря qədər олан balonlar üçün 0,1 kq dəqiqliklə; 12 литрdən yuxarı 55 lитр qədər (55 л лdaxil olmaqla) -0,2 kq dəqiqliklə; тутуму 55 lитрдən чох олан balonların kütləsi onların hazırlanmasına даир ГОСТ üzrə və ya TŞ-ə uyğun olaraq göstərilir;
  

-hazırlanma tarixi (ay il) və növbəti шящадятляндирилмянин тарихи; -işçi təzyiq P, MPa (kqq/sm2);

-hidravlik сынаг təzyiqi Pс, MPa (kqq/sm2);

-balonların тутуму, lитр: тутуму 12 lитрə qədər олан, 12 литр daxil olmaqla balonlar üçün –nominal;

-тутуму 12 литрdən чох 55 lитрə qədər olan balonlar üçün–faktiki, 0,3 l dəqiqliklə, тутуму 55 lитрдян-dən böyük olan balonlar üçün-onların hazırlanmasına дaiр NS-ə uyğun olaraq;

istehsalçının TНŞ-nin (texniki нязарят şöbəsi) damğası - diametri 10 mm, dairəvi formada олмалыдыр (həcmi 55 l-dən böyük olan standart balonlar istisna olunmaqla);

həcmi 55 lитрdən чох olan balonlar üçün standartın nömrəsi.

Balonun üzərindəki işarələrin hündürlüyü 6 mm-dən kiçik olmamalı, həcmi 55 lитрдən böyük olan balonlar üçün isə 8 mm-dən az olmamalıdır.

Asetilen balonlarы istisna olmaqla, digər balonların kütləsi üzərinə çəkilən boyanın kütləsi nəzərə alınaraq, əgər konstruksiyada nəzərdə tutulmuşsa, коlpaq və başmaq üçün halqalarla, lakin ventilin və коlpaгın kütləsi nəzərə alınmamaqla göstərilir.

Həcmi 5 lитря qədər və ya divarının qalınlığı 5 mm-dən az olan balonlarda pasport məlumatları lövhəciyə həkk olunub balona lehimlənə bilər və ya emallı, yağlı boya ilə üzərinə yazıla bilər.

10.1.10. Həll olунmuş asetilen qazı üçün balonlar müvafiq məsaməli kütlə və həlledici ilə doldurulmalıdır. Məsaməli kütlənin keyfiyyətinə və balonların düzgün doldurulmasına görə balonları məsaməli kütlə ilə dolduran müəssisə cavabdehdir. Həlledicinin keyfiyyətinə və düzgün dozalaшдырылмасына görə balonları həlledici ilə dolduran müəssisə məsuliyyət daşıyır.

Balonlar məsaməli kütlə və həlledici ilə doldurulduqdan sonra onun boğaz hissəsində

taranın kütləsi (balonun qalpaksız, məsaməli kütlə və həlledici										ilə, başmaqla, halqa və
ventillə birlikdə kütləsi) дамьаланыр.
10.1.11. Balonların xarici səthi				17-ъи cədvəlя uyğun rənglənməlidir.