Qaydalar azərbaycan respublikasi föVQƏladə hallar nazirliyi

Cədvəl 15

SİTGDMND Agentliyində qeydiyyatdan keçmiş
balonların texniki yoxlanməsinin dövriliyi

					İstehsal nəzarəti	SİTGDMND Agentliyinin
					həyata keçirmək	lisenziyasını almış müəssisə
N					üzrə cavabdeh şəxs	mütəxəssisi (6.3.3 maddəsi)
					tərəfindən	tərəfindən
s/s			Adı
					xarici və daxili	xarici və	yoxlama təzyiqi
							ilə hidravlik sınaq-
					baxış	daxili baxış
							dan keçirmə
1			2		3	4	5
1	Stasionar	və daima səyyar vasitələrdə				10 il	10 il
	quraşdırılmış içərisində sıxılmış hava,
	oksigen,	azot,	arqon	helium15MPa
	(150kqq/sm^2 və ondan yuxarı təzyiqdə
	ölçülmüş şeh nöqtəsi temperaturu (тем-
	пература точки росы) 35^0 C və ondan aşağı
	olan, eləcə də susuzlaşdırılmış karbon qazı
	saxlanılan balonlar.

1	2	3	4	5
2	Bütün qalan balonlar:
	ildə 0,1 mm-dən çox olmayan sürətlə	2 il	4 il	8 il
	materialın dağılmasına və fiziki-kim-yəvi
	dəyişikliyinə (korroziya və s.) səbəb olan
	mühitli balonlar.
	ildə 0,1 mm-dən çox olan sürətlə materialın	ildə bir dəfə	4 il	8 il
	dağılmasına və fiziki-kimyəvi dəyişikliyinə
	(korroziya və s.) səbəb olan mühitli balonlar.

Əgər istehsal şəraitinə görə tutumu müəyyən olunmuş tarixdə texniki şəhadətlən -dirilməyə təqdim etmək mümkün olmursa, o zaman tutum sahibi onu vaxtından əvvəl təqdim etməyə borcludur.

Balonların yoxlanılması balonların layihəçisi tərəfindən, tərkibində şəhadətlən -dirilmənin dövriliyi və brak normaları göstərilən, təsdiq edilmiş metodika üzrə yerinə yetirilməlidir.

Texniki şəhadətləndirilmə zamanı bütün dağıdıcı-olmayan yoxlama üsullarından, eləcə də akustik emissiyadan istifadə etməyə icazə verilir.

6.3.3. СИТЭДМНД Аэентлийндя гейдиййатдан keçирилməyən tutumların texniki шящадятляндирилмяси, təzyiq altında işləyən tutumların istismarı zamanı sənaye təhlükəsizliyi tələblərinə riayət olunmasına istehsalат nəzarəti həyata keçirян cavabdeh şəxs tərəfindən апарылмалыдыр.

Аэентликдя qeydiyyatdan keçmiş tutumların ilkin, dövri və növbədənkənar texniki шящадятляндирилмяси СИТЭДМНД Аэентлийинин texniki qurğuların (tutumların) sənaye təhlükəsizliyi ekspertizasınıн keçirилмясиня lisenziyaсы олан тяшкилатын mütəxəssisi тяряфиндян апарылмалыдыр.

6.3.4. Xarici və daxili baxış aşağıdakı məqsədlə keçirilir:

• 
  иlkin техники шящадятляндирилмя zamanı tutumunm mövcud Qaydaların вя qeydiyyat zamanı təqdim olunан sənədlərin tələblərinə uyğun quraşdırılmasını və avadanlıqla təchiz olunmasını, eləcə də tutumун və onun щиссяляринин zədəsiz olmasını yoxlamaq üçün;
  

• 
  dövri və növbədənkənar шящадятляндирмя zamanı tutumun saz vəziyyətdə olmasını və gələcəkdə истифадяйя йаралылыьыны müəyyən etmək цчцн.
  

Hidravlik sınaqlar tutumun щиссяlərinin möhkəmliyинин və birləşmələrin киплийинин yoxlanылması məqsədilə yerinə yetirilir. Tutumlar hidravlik sınağa üzərində quraşdırılmış armaturla bir yerdə təqdim olunmalıdır.

6.3.5. Daxili baxışdan və hidravlik sınaqdan əvvəl tutumун истисмары dayandırılmalı, soyudulmalı (qızdırılmalı), дахилиндя олан işçi mühitdən (məhsuldan) azad edilməli, тутуму təzyiq mənbəyi ilə birləşдирən bütün boru кямярляриndən və tutumlardan тыхаъla
айрылмалыдыр. Metal tutumlar metal təbəqəyə qədər təmizlənməlidir.

ГОСТ 12.1.007-76 üzrə 1-ci və 2-ci sinif zərərli maddələrlə işləyən tutumların daxilində hər hansı işlər yerinə yetirilməzdən əvvəl, eləcə də daxili baxış keçirилməzdən əvvəl tutum sahibi tərəfindən müəyyən олунмуш qaydada təsdiq edilmiş işlərin təhlükəsiz эюрцлмяси üzrə təlimatын тялябляриня уйьун diqqətlə emal olunmalıdır (neytrallaşdırылмалы, qazsızlaşdırылmaлыдыр).

Futerləmə, izolyasiya və korroziyadan мцщафизянин диэяр növləri гисмян və ya там шякилдя, яэяр tutumun konstruksiyasının güc elementlərinin materialında qüsurların olmasını göstərən əlamətlər вarsa, (futerləmənin кип olmaması, yapışqanın габармасы, izolyasiyanın islanma izləri və s.). Тutumun еlektrik qızdırıcısı və интигалы söndürülməlidir. Bu halda Qaydaların 7.4.4, 7.4.5, 7.4.6 bəndlərinin tələbləri yerinə yetirilməlidir.

6.3.6. İstismarda olan tutumların növbədənkənar шящадятляндирилмяси aşağıdakı hallarda yerinə yetirilməlidir:

• 
  tutum 12 aydan artıq istismar olunmayıbsa;
  

• 
  tutum sökülüb və başqa yerdə quraşdırılıbsa;
  

-qabarıqların və ya əziklərin düzəldilməsi, eləcə də təzyiq altında işləyən elementlərin qaynağı və ya lehimlənməsi tətbiq edilməklə yenidən qurulması və ya təmiri yerinə yetirilibsə;

• 
  tutumun divarına əlavə qoruyucu örtük örtülmədən əvvəl;
  

• 
  təzyiq altında işləyən tutumun və ya elementlərinin qəzadan sonra, əgər bərpaedici işlərin həcminə görə belə шящадятляндирилмя tələb olunursa;
  

• 
  СИТЭДМНД Аэентлийинин müfəttişinin və ya təzyiq altında işləyən tutumların istismarы цзря sənaye təhlükəsizliyi tələblərinə riayət eдилмясиня nəzarəti həyata keçirəн cavabdeh şəxsin tələbi иля.
  

6.3.7. Tutumların, sisternlərin, balonların və çəlləklərin texniki шящадятляндирилмяси xüsusi təmir-sınaq məntəqələrində, istehsalçı müəssisələrdə, doldurucu stansiyalarda, eləcə də mövcud гaydaların tələblərinə uyğun olaraq шящадятляндирилмяni həyata keçirmək üçün lazımi bazaйа, avadanlığa malik olan müəssisələrdə yerinə yetirilмялидир.

6.3.8. Texniki шящадятляндирилмянин nəticələri, tutumun icazə verilən istismar parametrləri və növbəti шящадятляндирилмя müddəti göstərilməklə, шящадятляндирмянi yerinə yetirən şəxs tərəfindən tutumun pasportuna yazılmalıdır. Növbədənkənar шящадятляндирилмя keçirilən zaman onun keçirilməsi zəruriliyiniн səbələrи göstərilməlidir.

Əgər шящадятляндирилмя zamanı əlavə sınaqlar və ya tədqiqatlar keçirilibsə, o zaman sınaг nümunələri эютцрцлян йерляр və ya sahələr, eləcə də əlavə sınaqların keçirilməsi zəruriliyini yaradan səbəblər, sınaqların və tədqiqatların növц və nəticələri тутумун pasportуна yazılmalıdır.

6.3.9. Texniki шящадятляндирмя заманы тутумларын эяляъяк истисмарынын мцмкцнлцйц тясдиг едилдикдя, онларын цзяриня Qaydaların 6.4.4. bəndinin tələblərinə uyğun олараг məlumatlar yazılмалыдыр.

6.3.10. Шящадятляндирилмя zamanı tutumun möhkəmliyini zəiflədən qüsurlar aşkar edilдикдя onun aşağı parametrlərля (təzyiq və temperatur) istismarınа icazə verilir.

Aşağı parametrlərdə tutumun istismarının mümkünlüyü tutumun сащиби tərəfindən təqdim olunan möhkəmliyə hesabатла təsdiq olunmalı, bu halda qoruyucu klapanların keçiricilik qabiliyyətinin yoxlama hesabаты və Qaydaların 5.5.6 bəndinin tələbləri yerinə yetirilməlidir.

Bу qərar texniki шящадятляндирилмяni keçirən şəxs tərəfindən тутумун pasportунa yazılмалыдır.

6.3.11. Səbəb və nəticələriни müəyyən etmək çətin olan qüsurlar aşkar olunduğu halda texniki шящадятляндирилмяni keçirən şəxs tutumun sahibindən tutuma aid xüsusi tədqiqatların aparılmasını tələb etməlidir, lazımi hallarda isə qüsurların yaranma səbəbləri, eləcə də gələcəkdə tutumun istismar imkanları və şəraiti haqqında ixtiсsaslaşdırılmış müəssisənin rəyinin təqdim olunmasını tələb etməlidir.

6.3.12. Əgər texniki шящадятляндирилмя zamanı tutumun mövcud qüsurlarы və Qaydaларын тялябляринин pozulmaсы səbəbindən onun istismarı təhlükəli olduğu aşkar edilərsə, тутумун иши qadağan edilməlidir.

6.3.13.Yığılmış halda чатдырылан tutumlar istehsalçı tərəfindən konservləşdirilməli və istismar təlimatынda tutumun saxlanылma şəraiti və müddəti göstərilməlidir. Бu tələblər yerinə yetirilилдийи щалда тутума, иşə salınmazdan əvvəl, yalnız xarici və daxili baxış
keçirilir, tutumun hidravlik sınaьы tələb olunmur. Bu halda hidravlik sınağın мцддяти tutumun istismarынa верилян иъазянин tarixinə уйьун тяйин olunur.

Яgər tutumların saxlama müddəti və şəraiti üzrə istehsalçının tələbləriня риайят олунмушдурса, мayeləşdirilmiş qaz üçün təyin olinan tutumlar üzərinə izolyasiya qatı çəkilməzdən əvvəl yalnız xarici və daxili baxışdan keçirilməlidir.

Tutumlar istismar yerinə quraşdırıldıqdan sonra, torpaqla örtülməzdən əvvəl, əgər onun izolyasiya ilə örtülməsindən 12 aydan çox vaxt keçməyibsə və onun quraşdırılması zamanı qaynaq tətbiq olunmayıbsa, yalnız xarici baxışdan keçirilə bilər.

6.3.14. ГОСТ 12.1.007-76 üzrə 1-ci və 2-ci sinifя аид zərərli maddələrин (maye və qaz) тəzyiqи altında işləyən tutumlar, онларын sahibi tərəfindən işçi təzyiqə bərabər təzyiqlə hava və ya təsirsiz qazla hermetikliyə sınaqdan keçirilməlidir. Sınaqlar tutum sahibi tərəfindən müəyyən qaydada təsdiq olunmuş təlimata uyğun апарылмалыдыр.

6.3.15. Xarici və daxili baxış keçirərkən tutumun möщkəmliyini zəiflədən bütün qüsurlar aşkar olunmalıdır, bu заман aşağıdakı qüsurların aşkar олунмасына xüsusi diqqət yetirilməlidir:

• 
  тutumун səthində - çatlar, yırtıqlar, divarların korroziyası (xüsusilə бирляшмя və kəsik yerlərində), qabarıqlar, йарыглар (əsasən “кюйнякли” tutumlarda, eləcə də odla və ya elektriklə qızdırılan tutumlarda), ойуqlar (tökmə tutуmlarda);
  

• 
  гaynaq tikişlərində - Qaydaların 4.5.17 bəndində göstərilən qaynaq qüsurları,yırtıqlar, yeyilmələr;
  

• 
  пərçimləмя tikişlərинdə-pərçimlər arasında çatlar, başлыгların qopması, sızma izləri, pərçimlənmiş təbəqələrin kənarlarında чатлар, pərçimləмя tikişlərin korroziyaдан zədələnməсi, xüsusilə aqressiv mühitlə (turşu, oksigen
  

• 
  , qələvi və s.) işləyən tutumlarda pərçimlənmiş təbəqələrin kənarlarında və pərçimlərin başлыqlarının altında boşluьун олмасы;
  

• 
  korroziyadan мцщафизяли səthi olan tutumlarda – futerləmənin dağılması, o cümlədən, futerləmə плитяляринин тябягяляринин kipləшдирилмямяси, yapışqanlı, qurğuşunlu və ya başqa
  

örtüklərdə çatlar, минанын чатламасы, öptük təbəqəsində çatlar və йаныглаr, tutumların divarının xarici qoruyucu örtük yerlərində metalın zədələnməsi;

-metalplastik və гейри metal tutumlarda – сойулма və баьлайыъы liflərin ixtisсaslaşdırılmış müəssisə tərəfindən müəyyən olunmuş normadan artıq qırılması;