QəRİb məMMƏdov, mahmud xəLİlov

Mənbə: Liza Mastnu (updated), «Melting of Earth

′s İse Cover Reaches New High» Worldwaten Brief 

(Waşhington. DC Worldwatch İnstitute 6 March, 2000).  

Montana  ştatında yerləşən ABŞ-ın «Qleyşer» Milli parkında 1850-ci ildə 150 buzlaq olmuşdur, indi isə 

onların sayı 50-dən də azdır. ABŞ-ın Milli geoloji xidmətinin proqnozuna görə orada qalan buzlaqlar da yaxın 

30 ildə yoxa çıxacaqdır.   

Tədqiqatçıların  əldə etdiyi nəticəyə görə, dağ rayonlarında temperaturun orta hesabla 1-2

0

C qalxması orada 

yağıntıların miqdarına mənfi təsir göstərə bilər: yağışların miqdarı artar, qarınkı isə azalacaqdır. Bu isə yağışlar dövründə 

daşqınların baş verməsinə, qar və ya buzun kültəsinin azalmasına, quraqlıq dövründə çayları qidalandıran əriyən qarın az 

olmasına səbəb olacaqdır.  

Dağlarda qar içməli su «rezervuarı» olub yayda istifadə etmək üçün təbiətin yaratdığı ehtiyatdır. Onlar 

qədim zamanlardan mövcud olub yerli əhalini su ilə təmin edir. İndi isə yaxın illərdə bu ehtiyat gözlənilmədən 

azalmağa başladı və tezliklə onun bir hissəsi yox ola bilər, bu isə tarlaların suvarılması və şəhərlərin su ilə təmin 

olunması üçün suyun kəskin azalmasına səbəb olacaqdır.  

---

 

236

Dünyada Antarktida və Qrenlandiya buzlaqlarından sonra böyüklüyünə görə üçüncü olan Himalaydakı 

massiv şəklində qar-buz örtüyü əritməkdə davam edir, bu isə Asiyanın böyük hissəsinin su ilə təmin olunmasına 

təsir göstərir. Çünki bu regionun ən iri çayları olan İnd, Qanq, Mekonq, Lantzı və Xuanxe mənbələrini Hima-

laydan götürür. Himalayda buzlaqların yox olması bir sıra Asiya ölkələrinin – Pakistan, Hindistan, Banqladeş, 

Tayland, Vyetnam və Çin daxil olmaqla hidroloji vəziyyətinə mənfi təsir göstərir. Yayda quraq dövründə qar 

ərintisinin azalması çayların qidalanmasını  məhdudlaşdırır və onsuz da sudan əziyyət çəkən bu regionun su 

qıtlığını bir qədər də ağırlaşdıracaq.