QəRİb məMMƏdov mahmud xəLİlov

EDAFİK MÜHİT, BİOKOS MÜHİT – torpaq mikroorqanizmləri, 

bitkilər və heyvanlar üçün əsas faktor kimi. 

EDAFİK ŞƏRAİT – bax: torpaq şəraiti. 

EDAFON – torpaq orqanizmlərinin cəmi. 

EDASFER, FİTOSFER (yun. Edaphos – torpaq və spharia - kürə) 

– Ayrılıqda götürülmüş orqanizmi əhatə edən sahə; orqanizm öz həyat 

fəaliyyəti prosesində ora təsir göstərərək xüsusi iqlim (ekoiqlim) 

yaradır. Ali bitkilərin edasferi fillosfer, nikropodium və rizosferaya 

bölünür. Ağacda quş  və ya dələ yuva qurarsa onun ətrafında yuvanın 

mikroedasferi yaranır. 

EDATOP  (yun. Edaphos – torpaq və topos - yer) – torpağın 

yaratdığı mühit şəraitinin cəmi. 

EDİFİKATOR NÖVLƏRİN YIĞIMI  – biosenozun strukturunu 

(nüvəsini) müəyyənləşdirən növlərin xarakterik tərkibi. 

EDİFİKATORLAR  (lat. Aedificator - qurucu) – fitosenozun 

əsasını təşkil edən bitki növləri. Məs., fıstıq meşəsində fıstıq, yovşanlıq 

---

 

115 

 

yarımsəhrasında isə yovşan edifikatordur. E. fitosenozda üstünlük təşkil 

edib, mühitin yaranmasında və dəyişilməsində mühüm rol oynayır, fito-

senozda rast gələn digər bitki növlərini öz mühitinə tabe edir. E.-ın 

yaratdığı mühitə uyğunlaşmayan növlər isə sıradan çıxır. E. həmin fito-

senozda məhsuldarlığın 60-70%-dən çoxunu təşkil edir.