QəRİb məMMƏdov mahmud xəLİlov

KONSERVASİYA  (lat. conservatio - saxlama)  – tarixi abidə  və 

mədəniyyət adibələrinin, arxeoloji tapıntıların, memarlıq, təsviri və 

tətbiqi sənət  əsərlərinin ilkin simasını  və möhkəmliyini uzun müddət 

saxlamaq, onları kimyəvi təsirdən qorumaq üçün görülən tədbirlərin 

məcmusu. 

KONSTRUKTİV COĞRAFİYA, KONSTRUKTİV COĞRAFİ 

İSTİQAMƏT  – termini akad, İ.P.Qerasimov (1966) təklif etmişdir. 

Tətbiqi coğrafiya tədqiqatlarından fərqli olaraq K.c. tədqiqatlarında ak-

---

 

239 

 

tual problemlərin müvəffəqiyyətlə  həlli üçün fundamental elmi işlərlə 

yanaşı, həm də yeni geosistem yaratmaq və ya rekonstruksiya etmək 

istiqamətində konstruktiv işlər görülməsi nəzərdə tutulur. Konstruktiv 

coğrafiya çərçivəsində coğrafi məsələlərin həllinin ümumi gedişi 

hazırlanır, xüsusi nəzəri modellər və fikirlər formalaşır, “təbiət-texnika” 

və “təbiət-insan”ərazi sisteminin qanunauyğunluqları  dərk edilir, 

mürəkkəb təbii-təsərrüfat obyektləri layihələşdirilir, mümkün kritik 

(böhranlı) vəziyyətlərin proqnozları hazırlanır. Konstruktiv coğrafi 

istiqamətində bir tərəfdən insanı  əhatə edən mühitin elmi işlərlə  aşkar 

edilən yeni imkanlarının məqsədyönlü konstruksiya edilməsinə, istehsal 

gücünün inkişafında cəmiyyətin artmaqda olan tələbatının tam təmin 

olunması marağına  əhəmiyyət verilir. Digər tərəfdən cəmiyyət və 

təbiətin qarşılıqlı  əlaqəsinin optimallaşdırılmasının elə bir forması 

axtarılır ki, o, «təbiət-cəmiyyət”» sisteminin özünü dağılmağa doğru 

aparmasın.