|
TORPAĞIN QİYMƏTLƏNDİRİLMƏSİ – bax: ğorpağın
bonitetləşdirilməsi.
TORPAĞIN QLOBAL FUNKSİYALARI – Torpaq biosferdə bir
sıra qlobal funksiyalar yerinə yetirir. Onlardan əsasları sxemdə
göstərilir.
TORPAĞIN QRANULOMETRİK TƏRKİBİ, MEXANİKİ
TƏRKİBİ (lat. Granulum - dənəcik) – Torpağı təşkil edən (diametrinə
görə) müxtəlifölçülü hissəciklərin faiz, yaxud çəki ilə ifadə olunan nisbi
miqdarı. Torpağın qranulometrik elementlər adlanan ayrı-ayrı
hissəcikləri bir neçə fraksiya təşkil edir: 10 mm-dən iri hissəciklər
daşlar, 10-5 mm-lik iri çınqıl, 5-3 mm-lik xırda çınqıl, 3-1 mm-lik iri
qum, 1-05 mm-lik orta qum, 0,5-0,25 mm-lik narın qum, 0,25-005 mm-
lik tozlu gil, 005-0,01 mm-lik narın gil, 0,01-0,005 mm-lik iri toz,
0,005-0,001 mm-lik narın toz və 0,001 mm-dən kiçik hissəciklər isə lil
adlandırılır. Bu fraksiyaları əksər hallarda qruplaşdırıraq 2 yerə ayırırlar:
0,01-dən kiçik hissəciklər – «fiziki gil»”, 001-dən böyük hissəciklər
“fiziki qum”. T.q.t. onun müxtəlif fiziki təsirlərə münasibətini
453
(qranulometrik və aqreqat tərkibi, strukturu, həcm kütləsi, məsaməliyi,
hava, su, istilik, elektrik, radioaktivlik və s.) müəyyən edən xassələrdir.
T.q.t. Azərbaycan Respublikası torpaqlarında çox geniş diapazonda –
qumdan ağır gilli tərkibə kimi dəyişir. T.q.t.-n bitkiçilikdə və
əkinçilikdə çox böyük elmi-təcrübi əhəmiyyətə malikdir.
Dostları ilə paylaş: | 
