QəRİb məMMƏdov mahmud xəLİlov

İNSANI  ƏHATƏ EDƏN TƏBİİ MÜHİT  – insana və onun 

təsərrüfatına hərtərəfli təsir göstərən abiotik və biotik faktorların 

məcmusu. İ.ə. e.t.m. öz növbəsində insanın təsirinə məruz qalır. 

İNSANIN İQLİMƏ UYĞUNLAŞMASI – orqanizmin adət etmədi-

yi iqlim şəraitinə aktiv uyğunlaşması (adaptasiya) prosesi. İqlimin 

dəyişilməsi çox vaxt orqanizmə stimuledici təsir göstərir ki, bu da 

adamları kurortlara göndərərkən nəzərə alınır. 

İNSANLAŞMIŞ TƏBİƏT – insan fəaliyyəti ilə dəyişdirilən təbiət. 

Elmi-texniki inqilab şəraitində  cəmiyyət və  təbiətin qarşılıqlı  təsiri 

nəticəsində yaranır. Termini V.Q.Afanasyev (1981) təklif etmişdir. Bax: 

Antroposfer, NOOSFER. 

İNSEKTARİY (lat. insectum – həşərat) – cücüləri artıran, saxlayan 

və onların üzərində müşahidə aparılan bina. Bitkilərin bioloji mühafizəsi 

məqsədi ilə faydalı cücülər (entomofaqlar) artırılır. 

İNSEKTİSİDLƏR  – pestisidlərin bir qrupu olub zərərli cücülərə 

qarşı istifadə edilən kimyəvi maddələr. Bölünürlər: xlorüzvi İ. (qeptax-

lor), fosfor-üzvi İ. (karbofos və s.), bitki mənşəli İ. (anabazin, piretrin). 

İ-in xüsusiyyətindən, cücülərin həyat tərzindən və xarici amillərdən asılı 

olaraq onlar çiləmə, tozlama, tüstüləmə, aldadıcı yemlər, yapışqanlı hal-

qalar və zolaqlar, aerozol halında tətbiq edilir. 

İ-in təbiətdə canlılara vurduğu zərər mürəkkəb və çox cəhətlidir.  İ. 

insanın istifadə etdiyi su hövzələrinə, tozlayıcı cücülərə, bitki və heyvan 

mənşəli qidaya, yemlərə  və s. zəhərli təsir göstərir Buna görə  də  kənd 

təsərrüfatı bitkiləri zərərvericiləri ilə mübarizədə bioloji üsullar geniş 

tətbiq edilməlidir.