Qidaya həssaslıq ya allergiya? Food test nədir?

Qidaya həssaslıq ya allergiya? 

Food test nədir? 

 

      

 

        

Qidaların səbəb olduğu hər cür mənfi təsirlər cəmiyyətdə qida 

allergiyası düşüncəsi olaraq olduqca məşhurdur amma döğru olmayan 

bir fikirdir. Qida və qida qatqı maddələrinin immun sisteminə göstərdiyi 

müsbət təsirlə bərabər ciddi yan təsirləridə mövcuddur. İmmun 

sistemimiz uzun müddət gərəksiz yerə bizi qorumaga çalışdıqda vaxt 

öttükcə bədənimizi xəstəliklərdən qorumaq yerinə sağlamlığımız üçün 

təhlükəyə çevrilə bilər. Bu yan təsirləri iki qrupa ayırmaq lazımdı: Qida 

allergiyası və Qida həssaslığı.  

        Bu qrupları bir-birindən fərqləndirmək lazımdı. Qida allergiyası 

qida qəbulundan dərhal sonra tipik allergik simptomlarla ortaya çıxır və 

bu reaksiyaya İgE əkscisimləri cavabdehdir. Gecikmiş qida allergiyası 

kimi ortaya çıxan qidaya həssaslıq isə daha uzun müddət ərzində ortaya 

çıxır və buna İgG əkscisimləri cavabdehdir. Həssaslıq zamanı əlamət və 

şikayətlər çox müxtəlif ola bilər. Qida qəbulundan şikayətin üzə 

çıxmasına qədər saatlar hətta günlər keçməsi, qəbul edilən qidayla 

şikayətin arasında isə ağıla gəlməz bağlantı qurmaq son dərəcə çətindir. 

Həzm sisteminin mütəmadi olaraq qıcıqlanması müxtəlif simptomların 

yaranması ilə nəticələnir. Əsas simptomları çəki artımı, ümumi 

letargiya, dermatit, artrit və yorğunluqdur. Qida həssaslığı zamanı 

organizmin həssaslıq göstərdiyi qida maddələri immun sistemninə təsir 

edərək ilk öncə gücsüzlük yaradır daha sonra isə bütün bu şikayətlər 

xroniki xəstəliklərə səbəb olur. 

 

Allergiya  

Həssaslıq  

Qida növü  

Yer fındığı  

Portağal,  İnək südü  

Vasitəçi  

IgE 

IgG  

Reaksiya  

Qəbuldan dərhal sonra  

Qəbuldan 72 saata qədər  

Mexanizm  

Sürətli Histamin sintezi  

Ag-Ab komplekslərinin 

mərhələli sintezi  

Simptomlar  

Klassik “Alergik” 

reaksiya  

Vücudun müxtəlif 

nahiyələrində yaranan 

reaksiyalar  

Nəticə  

Ölümə səbəb ola bilər  

Həyati təhlükə yaratmaz  

Dövr  

Ömür boyu davam edər  

Qida növlərinin 

kənarlaşdırması ilə 

müalicə olunur  

Diaqnoz  

Əsasən şəxsin özü 

müəyyənləşdirir  

Nadir hallarda şəxsin özü 

müəyyənləşdirir  

Dəri testi  

Müsbət  

Mənfi  

 

      Bəzi insanlar xroniki qida həssaslığına sahib olurlar. Hal-hazırda bir 

çox xəstəliklərin qidaya qarşı həssaslığa bağlı olduğu bildirilir və bu 

məqsədlə çeşidli kliniki tədqiqatlar aparılmaqdadır. 

     Son illərdə mikroçip texnologiyasına əsaslananaraq İgG 

əkscisimlərinin ölçümü üçün tədbiq edilən Genarrayt Microarray Qida 

həssaslığı sınağı (Food test) Qızıl standarta sahib bir test 

texnologiyasıdır.  

     Qidaya həssaslıq sınağının aparılması növbəti hallarda məsləhət 

görülür: 



 

Xroniki mədə-bağırsaq xəstəlikləri 



 

Bağırsaq problemləri (qəbzlik, kolit, qaz, qarın şişkinliyi, ishal və 

digər bağırsaqla bağlı problemlər 



 

Artıq çəki  



 

Oynaq iltihabı, oynaq ağrısı 



 

Miqren, baş ağrısı 



 

Sızanaqlar, dəridə qızartılar, xroniki ekzema, sədəf xəstəliyi və s. 



 

Xroniki yorğunluq, yuxu problemi, depressiya, taxikardiya 



 

Diqqət dağınıqlığı və ya hiperaktivlik 



 

Enurez və ya xroniki sidik yolları infeksiyası 



 

Autoimmun dəyişikliklər 



 

Astma, faringit, qrip və s. 

     Laboratoriyamızda Qida həssaslığı testi 200-dən artıq qida 

məhsullarının üzərində aparılır. Əsas hədəf əkscisimlər təyin olduqdan 

sonra uyğun diyet proqrammının tədbiqi və pasientlərdə bu həssaslığın 

qarşısını almaqdır.  

    Test zamanı təyin olunan məhsullar növbəti qruplardandır: 



 

Süd və süd məhsulları, yumurta 



 

Ət məhsulları 



 

Balıqlar, dəniz məhsulları 



 

Taxıl məhsulları 



 

Tərəvəzlər 



 

Meyvələr 



 

Çərəzlər 



 

Otlar və ədviyyatlar 



 

Göbələk, maya və digərləri 

      Xüsusi diaqnostik proqram sayəsində nəticə kitabçamızda yer alan 

məhsullara həssaslıq sayısal və diyetoloq tərəfindən dəyərləndirilmiş 

şəkildə verilir və nümünə olaraq bir qismini aşağıda sizə təqdim edirik 

                                                                               

 

Hörmətli Pasient  

_._._  tarixdə həyata keçirilən Qida Həssaslıq Testinin nəticələrinə görə  riayət etməli 

olduğunuz lazımlı pəhriz təklifləri ilə bağlı hesabatınız aşağıda verilmişdir.  

A. Qida Həssaslıq Testinin nəticələrinə görə qırmızı sütunda verilən və həssaslığı 

(intolerans) müəyyən edilən qida maddələri və bu qida maddələrinin əlavə edildiyi 

yeməklərin istifadə edilməyəcəyi müddətlər: 

-30-40 dəyərində olan qida maddələrindən:  8 həftə (2 Ay) 

-41-60 dəyərində olan  qida maddələrindən:  16 həftə (4 Ay)  

-61-80 dəyərində olan qida maddələrindən:  32 həftə (8 Ay) 

-80-dən yuxarı dəyərdə olan qida maddələrindən 1 il (12 Ay) müddətində istifadə 

edilməməlidir.Qida Həssaslığı Testinin NƏTİCƏSİNƏ GÖRƏ;  

Qida Həssaslıq Testinin nəticələrinə görə:  

8 HƏFTƏ (2 AY) MÜDDƏTİNDƏ İSTİFADƏ EDİLMƏYƏCƏK QİDA MADDƏLƏRİ: 

16 HƏFTƏ (4 AY) MÜDDƏTİNDƏ İSTİFADƏ EDİLMƏYƏCƏK QİDA MADDƏLƏRİ: 

32 HƏFTƏ (8 AY) MÜDDƏTİNDƏ İSTİFADƏ EDİLMƏYƏCƏK QİDA MADDƏLƏRİ: 

1 İL (12 AY) MÜDDƏTİNDƏ İSTİFADƏ EDİLMƏYƏCƏK QİDA MADDƏLƏRİ:  

 

 

Tamamlanmış 

hesabat:  

 

TEST 

  

Farah Akbarli 

Xəstə 

Nömrəsi: 

 

 

0 

 

Test Günü:

 

 

29.04.2011 

 

 

 

 

 

Növ

 

Yüksək (>30)

 

Sərhəd dəyər (24

-30) 

Normal (<24) 

SÜD

 

  

  

ALFA LAKTALBUMİN (0)

 

SÜD

 

  

  

BETA LAKTOQ

LOBULİN (2)

 

SÜD

 

  

  

CAMIŞ SÜDÜ (0)

 

SÜD

 

  

  

KAZEİN (8)

 

SÜD

 

  

  

İNƏK SÜDÜ (17)

 

SÜD

 

  

  

YUMURTA AĞI (9)

 

SÜD

 

  

YUMURTA SARISI (24) 

  

SÜD

 

  

  

KEÇİ SÜDÜ 

(0) 

SÜD

 

  

  

QOYUN SÜDÜ (20)

 

  

  

  

  

BALIQ/DƏNİZ MƏHSULLARI

 

  

  

ESPAGUETTE ALG YOSUNU (0) 

BALIQ/DƏNİZ MƏHSULLARI

 

  

  

WAKAME ALG YOSUNU (16) 

BALIQ/DƏNİZ MƏHSULLARI

 

  

  

ONQOUS 

(OXŞAR XIRDA BALIQ) (0)

 

BALIQ/DƏNİZ MƏHSULLARI

 

  

  

İLBİZ (0)

 

BALIQ/DƏNİZ MƏHSULLARI

 

  

  

LEVR

Ə

K 

BALIĞI

 (0) 

BALIQ/DƏNİZ MƏHSULLARI

 

  

  

SAZAN BALIĞI (0)

 

BALIQ/DƏNİZ MƏHSULLARI

 

  

  

KÜRÜ (11)

 

BALIQ/DƏNİZ MƏHSULLARI

 

  

  

BALIQ QULAĞI (23)

 

TAXIL QRUPU 

 

Taxıllar çəmən bitki ailəsinə aid qrupun toxumlarıdır. Taxıllar insan və heyvan qidası olaraq 

yetişdirilib istifadə edilir. Buğda, çovdar, yulaf və qarğıdalı həm heyvan, həm insan; düyü əsasən 

insan; arpa isə heyvan qidası olaraq istifadə edilir. Gündəlik qida rasionundan gələn 

karbohidratlardan 55-60%-i, yəni əsas hissəsi taxıllardan gəlməlidir. Taxıllar B12 vitamini 

istisna olmaqla, thiamin başda olmaqla B qrupu vitaminləri ilə son dərəcə zəngin olan bir qida 

maddəsidir. Un, bulqur, makaron, əriştə, nişasta, çörək, tort, biskvit növündən xəmir yeməkləri 

də daxil olmaqla əsas 6 istifadə sahəsini özündə cəmləşdirir. 

QARA BUĞDA: Sizə bu tərkibdəki məhsulları .... ay müddətində istifadə etməməyinizi 

təklif edirik.   

 

Məhsuldarlığı aşağı olan buğda növüdür. Tərkibi 13% protein, 79% karbohidrat və 8% yağdan 

ibarətdir. Maqnezium, mis, manqan və pəhriz lifi ilə zəngindir. Taxıl qrupuna daxil deyildir. 

Quzuqulağkimilər fəsiləsindəndir. Unundan heç bir maddə qatılmadan çörək bişirmək doğru 

hesab edilmir. Tərkibi taxıldan daha çox qabıqlı yemişə bənzəyir. Qara buğdanın qabığı seçilmiş 

və qovrulmuş formasına Kahsa deyilir. Tam və üyüdülmüş ola bilər. Özünəməxsus olan çox tünd 

və az acılıq verən fısdıq dadlıdır. 

QARĞIDALI: Sizə bu tərkibdəki məhsulları .... ay müddətində istifadə etməməyinizi təklif 

edirik 

 

 

Dişi çiçəklərin günəşdə qurudulmuş stilusları (qarğıdalı saçaqları), dənələri və dənələrindən əldə 

edilən yağından (qarğıdalı yağı) istifadə edilir. Qarğıdalı dənələrində  78% karbohidrat, 10% 

protein və  12% yağ vardır. Qarğıdalı dənələri (meyvəsi) qida maddəsi olaraq və heyvan yemi 

olaraq istifadə edilir. Qarğıdalı dənələrindən əldə edilən yağ, yemək hazırlanmasında yağ olaraq 

və ya kosmetika sənayesində xammal olaraq istifadə edilir.