22
idislardin' sirtina nag’islar salg'an. Wolar ha'r qiyli geometriyaliq sizilmalar
tu’rinde ushirasadi. Ilimpazlar bul nag'islardin' qaraqalpaqlardin’ ha’zirgi
turmisindag'i nag'islarg'a uqsaslig'i bar dep da’lillemekte. Jan'a tas da'wirindegi
adamlardin’ yekinshi topari U'stirtte jasag'an. Wolar U'stirtte suw bar jerlerge
ma'kan basqan ha’m ' xojalig'inin' tiykarg'i tu’ri an'shiliq bolg'an. Sonliqtan da
U'stirttegi ja'ma'a'tler wo’zlerinin’ jer sharayatlarina sa'ykes ko'birek ko'shpeli
turmis keshirgen.
Kelteminarhlardin' ma'kan-jurtinan tabilg'an haywan su'yekleri arasinda u'y
haywanlarina tiyisli bolg'an su'yekler gezlespeydi. Demek, u'y haywanlarin asiraw
yele ku'shli rawajlanbag'an. Toqimashiliqtin' bolg'anlig'ina da'lidiqlari ko'p.
Kiyim-kenshekler, baliq awlaytug'in torlar toqilg'an. Wolarda baliq awlawshiliq
ken' rawajlang'an. Baliq awlawshiliqta tordan, su'yek shanishqilardan,
qarmaqlardan ken' paydalang'an. Kelteminar ja'ma'a'tlerinin’ ag'zalari jabayi
shoshqa, buxara kiyigi (antilopa), jayran qusag’an an'lardi awlag'an. Sho'l jerlerde
qulan, say g’aqlardi awlag'an. Woqjay tiykarg'i an'shiliq qurali bolg'an sonliqtan da
bul ma'kan-jurttan tabilg'an tas qurallardin' ishinde woqjay wog'inin' ushlari
ko'plep ushirasadi.Terimshilikte jabayi jiydeni paydalang'an. Wonin’
qaldiqlari ko'plep gezlesedi.
Kelteminar ruwi ja'ma'a'tinin' sotsialliq rawajlaniwinda analiq ruwdin'
gu'llengen da'wiri bolg'anlig'in alimlar tastiyiqlap wotir. Bul da'wirde analiq ruw
ishinde jup neke shan'arag'i da bolg'an. Wonin’ ayqin misali sipatinda
Janbas-4 lashig'inan tabilg'an woshaqlardi aytiwg'a boladi. Wortadag'i bas
woshaqtin' a'tirapinda 100 ge jaqin mayday woshaqlar bolg'an. Wolar jup neke
shan'arag'ina tiyisli woshaqlar yekenligi aniqlandi. Bul ja'ma'a't ag'zalarina tiyisli
qabirstanliq ha'zirge shekem saqlang'an. Woni arxeologlar izertlegen. Marhumlardi
shalqasina jatqarip, baslarin arqa-shig’isqa qaratip jerlegen. Ha'r qiyli saltanat ha'm
meresimlerde marhumlardin' kiyimlerin de wo'zlerine qosip ko'mgen. Qa'birlerden
ko'plegen ha'r qiyli bezeniw zatlari tabilg'an. Bul wolardin' da'stu'rin ha'm
ma'deniyatinin’ rawajlaniw da’rejesin ko'rsetedi.
Dostları ilə paylaş: