Quran son sәmavi müjdәdir. Hansı ki, sonuncu Peyğәmbәrә (s), yәni һәzrәt Mәһәmmәdә (s) göndәrilәrәk
Yüklə 2,57 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
QURAN VƏ ELMƏ GÖRƏ YARADILIġIN
MƏRHƏLƏLƏRĠ Elmi nailiyyәtlәrә vә Quran ayәlәrinә nәzәrәn mәlum altı mәrһәlә һaqqında müxtәlif fikirlәr irәli sürmәk olar. 1. Әllamә Tәbatәbai ―әl-Mizan‖ әsәrindә Fussilәt surәsinin 9-cu ayәsini izaһ edәrkәn yazır: ―Burada ―مْي‖ [yəvm] (gün) sözündәn mәqsәd zaman kәsiyidir. Adi danıĢıqda iĢlәdilәn gün, yәni Yer kürәsinin öz oxu әtrafında bir tam dövrü müddәti, iyirmi dörd saat (sutka) deyil. Bu versiya tәbii ki, yanlıĢdır. Gün sözü özündә çoxlu һadisәlәri sığdıran müәyyәn zaman kәsiyinә aid olması (әrәb dilindә) çox geniĢ yayılmıĢ һaldır‖. 1 Haks, ―Qamusi-kitabi-müqәddәs‖. 43 Sonra Ali-Ġmran surәsinin 140-cı, Yunus surәsinin 102- ci ayәlәrinә istinad edәrәk yazır: ―Allaһın Yeri yaratdığı iki gündәn mәqsәd Yerin yaradıldığı iki mәrһәlәni әһatә edәn zaman kәsiyidir‖. Nә üçün bir gün deyil, mәһz iki gün deyildiyinә gәlincә, bilmәliyik ki, bu iki mәrһәlә bir-birindәn tamamilә fәrqli mәrһәlәlәr olmuĢdur‖. Sonra diqqәti göylәrin vә Yerin altı gündә (mәrһәlәdә) yaradıldığına çәkib bildirir ki, bu mәrһәlәlәrin dördü Fussilәt surәsindә açıqlanmıĢdır (iki mәrһәlә Yerin yaradılıĢı, iki mәrһәlә isә göylәrin yaradılması һaqqında, yәni tüstü һalından yeddi sәmanın formalaĢmasınadәk). O, ― غثسا مبيا ح ‖ [ərbəətu əyyam] (dörd gün) ifadәsini özünәmәxsus Ģәkildә izaһ edir ki, növbәti sәһifәlәrdә bu һaqda söһbәt açacağıq 1 . 2. Ustad Misbaһ Yәzdi ―مبيا خزس‖ [sittətu əyyam] altı gün һaqqında (Әraf, 56) iki eһtimalı qeyd edir: a) Hәftәnin altı günü (adi günlәr); Onun fikrincә bu fikir әһli kitab, xüsusilә yәһudilәr arasında mәĢһurdur. Onlara görә Allaһ yaradılıĢı bazar günü baĢladı, cümә günü sona yetirdi. ġәnbә günü isә istiraһәt etdi. Bu eһtimal doğru deyil 2 . b) YaradılıĢın altı mәrһәlәsi. O, ―مْي‖ [yəvm] sözünün Quranda һansı mәnalarda iĢlәndiyindәn söһbәt açaraq bildirir ki, ―مْي‖ [yəvm] sözü gün mәnasından fәrqli mәnalarda da iĢlәnmiĢdir. Buna dәlil olaraq Yusuf (54), Nәһl (8), Hәcc (47), Mәaric (4) ayәlәrini vә ―Nәһcül-bәlağә‖dәn bir һәdis qeyd edib nәticә alır ki, bütün bunlar altı gündәn mәqsәdin yaradılıĢın altı 1 ―Әl-Mizan‖, c. 17, sәһ. 363-364. 2 ―Maarifi-Quran‖ sәһ. 241-243. 44 mövsümü, mәrһәlәsi olması eһtimalının daһa mәqsәdәuyğun olduğunu göstәrir. O, Fussilәt surәsinin 9-12-ci ayәlәrini izaһ edәrәk yazır: ―Eһtimal vermәk olar ki, iki gündәn mәqsәd göyün yaradılmasındakı iki mәrһәlәdir. Ġlk mәrһәlә qaz vә tüstü mәrһәlәsi, ikinci isә yeddi göy mәrһәlәsi. Yerin yaradılıĢı da һәmin Ģәkildә olmuĢdur. Birinci mәrһәlә qaz vә maye һalı, ikinci mәrһәlә isә qәlizlәĢmiĢ, bәrkimiĢ mәrһәlәsi 1 . 3. Ustad Mәkarim ġirazi Ә`raf (54), Fussilәt (9-12) surәlәrinә vә elmi kәĢflәrә nәzәrәn yaradılıĢın eһtimal olunan altı mәrһәlәsini belә izaһ edir: Birinci: Kainatın qaza oxĢar kütlә Ģәklindә olması mәrһәlәsi. Ġkinci: Ondan böyük kütlәlәrin ayrılıb mәrkәzi kütlәnin әtrafına fırlandığı mәrһәlә. Üçüncü: GünәĢ sisteminin yarandığı mәrһәlә. Dördüncü: Yerin soyuq vә yaĢam üçün әlveriĢli vәziyyәtә gәlmәsi mәrһәlәsi. BeĢinci: Yerdә bitkilәrin vә ağacların yaranması mәrһәlәsi. Altıncı: Yer üzündә insan vә һeyvanların yaranması mәrһәlәsi. O, Fussilәt surәsinin 9-12-ci ayәlәrini izaһ edәrkәn bir neçә mәqamı önә çәkir: a) ―مْي‖ [yəvm] (gün) sözünün digәr mәnalarda - mövsüm, mәrһәlә mәnasında iĢlәnmәsi geniĢ yayılmıĢ һaldır; b) ―نث‖ [summə] (sonra) ifadәsi eһtimal ki, Yerin yaradılıĢının göylәrin vә göy cisimlәrinin yaradılmasından sonra baĢ verdiyinә iĢarәdir. 1 Yenә orada. 45 ―نث‖ [summə] (sonra) ifadәsi adәtәn zaman һaqqında, bәzәn isә bәyan һaqqında (sadәcә söһbәtdә birinci cümlәnin ikinci cümlәdәn sonra gәldiyini bildirir) iĢlәnir. Әgәr birinci mәnada iĢlәnәrsә, bu, göylәrin yaradılıĢının Yerin yaradılıĢından sonra baĢ vermәsi demәkdir. Lakin ikinci mәnada iĢlәnәrsә, göylәrin yaradılıĢının Yerdәn qabaq baĢ vermәsinin düĢünülmәsi mәneәsizdir. Yәni sadәcә bunları bәyan edәrkәn (insanların diqqәt mәrkәzindә olduqları üçün) öncә Yerin yaradılmasından, sonra isә göylәrin yaradılıĢından söһbәt açır. Ġkinci mәna elmi kәĢflәrlә aһәngdar olması ilә yanaĢı, Quranın digәr ayәlәri ilә dә uyğundur. Buna dәlil olaraq Naziat surәsinin 27-33-cü ayәlәrini göstәrmәk olar. Burada Yerin yaradılması ilә bağlı mәsәlәlәrin göylәrin yaradılıĢından sonra baĢ verdiyi göstәrilir 1 . 4. Doktor Maurice Bucaille yaradılıĢın altı mәrһәlәsi һaqqında yazır: ―Tövratda söһbәt adi altı gündәn gedir. Yeddinci gün isә (Ģәnbә) Allaһ istiraһәt etdi. Bu gündәn mәqsәd iki günçıxanla iki günbatan arasındakı zaman fasilәsidir. Quranda ―مْي‖ sözü iĢlәnmiĢ, lakin mövsüm, mәrһәlә mәnasını ifadә etmiĢdir. Yeddinci gün dedikdә isә mәqsәd istiraһәt deyil. Bu mәqam Quranın elmi möcüzәlәrindәndir‖. O, Әraf (54) vә Fussilәt (9-12) surәlәrinin mәlum ayәlәrini izaһ edәrkәn müasir elmin yaradılıĢın mәrһәlәlәri һaqqındakı eһtimalları ilә bağlı yazır: ―Müasir elmә görә Kainat ağır tәrpәniĢli qaz kütlәsindәn tәĢkil olunmuĢdur. Onun әsas tәrkibi һidrogendәn, digәr һissәsi isә һeliumdan ibarәt idi. Sonra bu buluda bәnzәr qaz kütlәsi (dumanlığı) çoxsaylı 1 ―Tәfsiri-nümunә‖, c. 20, sәһ. 222-231. 46 parçalara ayrıldı. Hәmin qaz kütlәsi sonradan qalaktikalar Ģәklini aldı... (Yaranan) sıxlıqlar, tәkanlar, cazibә qüvvәsi reaksiyaların (atomistik istiliyin) yaranmasına sәbәb oldu. Sadә atom zәrrәciklәrindәn ağır (elektrik yüklü) atomlar törәdi. Hidrogen һeliuma, karbon oksigenә çevrildi, nәticәdә metal vә metalaoxĢar elementlәr meydana gәldi‖ 1 . Onun gәldiyi qәnaәtә görә yaradılıĢ ümumilikdә iki mәrһәlәdә baĢ vermiĢdir: a) Hәrәkәtdә olan sıx qaz yığını (kütlәsi); b) Onun böyük һissәlәrә (GünәĢ, Yer vә digәr planetlәrә) parçalanması. 5. Müasir tәdqiqatçılardan biri 2 dünyanın yaradılıĢını bir neçә ad altında incәlәyir vә Quran ayәlәrinә tәtbiq edir. Biz onun yazısını ixtisarla diqqәtinizә çatdırırıq: Yüklə 2,57 Mb. Dostları ilə paylaş:
|