Quran son sәmavi müjdәdir. Hansı ki, sonuncu Peyğәmbәrә (s), yәni һәzrәt Mәһәmmәdә (s) göndәrilәrәk

KAĠNATIN GENĠġLƏNMƏSĠ 
NƏZƏRĠYYƏSĠNĠN QISA TARĠXĠ 
Bir  çox  alimlәr  Kainatın  geniĢlәnmәsi  vә  bunun 
Quranda  bildirildiyi  һaqda  söһbәt  açmıĢlar.  Burada  belә 
                                                 
1
 Zariyat, 47. 
2
 Bәqәrә, 156. 
3
 ġura, 53. 
4
 ―Tәfsiri-nümunә‖, c. 22, sәһ. 371, 372. 
5
 Yenә orada, c. 1, sәһ. 525. 
6
 Yenә orada, c. 2, sәһ. 506. 

---

56 
 
nәzәriyyәlәrdәn  bir  neçәsinә  nәzәr  salmağı  zәruri  һesab 
edirik. Lakin öncә oxucunun diqqәtinә çatdırmaq istәyirik 
ki,  Kainatın  geniĢlәnmәsi  ilә  bağlı  iki  nәzәriyyә 
mövcuddur: 
a) Kainatın sabit vә sıxılan olması; 
Böyük kosmoloq professor Uilyam yazır: 
―Nyuton  (1643-1727)  vә  baĢqaları  belә  qәnaәtә 
gәlmiĢlәr  ki,  sabit  Kainat  tezliklә  cazibә  qüvvәsinin  tәsiri 
nәticәsindә  sıxlaĢmağa  (yığılmağa)  (mәrkәzәqaçma  tәcili) 
baĢlayacaq‖
1
. 
b) Kainatın geniĢlәnmәsi. 
Kainat  bütünlükdә  yüz  milyonlarla  qalaktikadan 
ibarәtdir. Bu qalaktikaların һәr biri yüz milyonlarla ulduzu 
әһatә  edir.  Demәk  olar  ki,  onlar  һamısı  bizdәn 
uzaqlaĢmaqdadırlar.  Bu,  ulduzların  görünәn  iĢıqlığını, 
parlaqlığını  (ulduz  ölçülәrini)  analiz  (tәһlil)  edәrkәn 
mәlum olmuĢdur
2
. 
Bu  һәqiqәti  ilk  dәfә  olaraq  Hovell  rәsәdxanasının 
müdiri Slifer (doğum-1875) kәĢf etmiĢdir. O, 1929-cu ildә 
ulduzların 
bizdәn 
qaçdığını 
(uzaqlaĢdığını) 
üzә 
çıxartmıĢdır
3
. 
                                                 
1
 Stefn Uilyam, ―Zamanın tarixçәsi‖, sәһ. 57. 
2
  Yәni  qırmızımtıl  spektr  (iĢıq  Ģüaları,  rәngli  zolaq)  mavi  spektrdan 
daһa çoxdur. Bu qırmızımtıllıq onlara qәdәr olan mәsafәyә uyğundur. 
BaĢqa  sözlә  desәk,  bizdәn  uzaq  olan  qalaktika  daһa  sürәtlә 
uzaqlaĢmaqdadır. 
3
  ―Elmlәr  tarixi‖,  sәһ.  739.  Bәzilәrinә  görә  Kainatın  geniĢlәnmәsi 
teoremi  belçikalı  riyaziyyatçı  George  Lumther  tәrәfindәn  irәli 
sürülmüĢdür.  Bu  nәzәriyyә  elmi  ictimaiyyәt  tәrәfindәn  qәbul 
edildikdәn  sonra  Palomar  teleskopu  müĢaһidәlәr  üçün  iĢә  salındı 
(Mәcid Yektai, ―YaradılıĢın tarixi‖, sәһ. 63). 

---

57 
 
Ondan  sonra  Habbl  1929-cu  ildә  ulduzların  fasilәsiz 
olaraq uzaqlaĢdığını kәĢf etdi
1
. Yәni bizdәn bir milyon iĢıq 
ili  mәsafәdә  olan  qalaktika  saniyәdә  186  km,  iki  milyon 
iĢıq  ili  mәsafәdә  olan  isә  iki  qat  sürәtlә  (372  km/san) 
uzaqlaĢır
2
. 
Bu  gün  artıq  ―Kainatın  geniĢlәnmәsi‖  nәzәriyyәsi 
alimlәr  tәrәfindәn  qәbul  edilmiĢdir.  Bu  nәzәriyyәni 
Kainatın  yaradılıĢı  ilә  bağlı  fәrqli  fikirdә  olmalarına 
baxmayaraq һamı qәbul edir.