ELMĠ SĠRLƏR
Alim vә tәdqiqatçıların Quran ayәlәri vә Kainatın
geniĢlәnmәsi nәzәriyyәsinin uyğunluğu һaqda qeydlәrinә
qısaca nәzәr salaq:
1. Ayәtullaһ Mәkarim ġirazi Zariyat surәsinin 47-ci
ayәsini izaһ edәrkәn “ ٌىعسىًن اَأ” cümlәsi ilә bağlı dörd
eһtimalı qeyd edir:
a) Allaһ tәrәfindәn (yağıĢ vasitәsi ilә) bәndәlәrinә geniĢ
(bәrәkәtli) ruzi verilmәsi;
b) Allaһ tәrәfindәn bәndәlәrinә (istәnilәn vasitә ilә) ruzi
verilmәsi;
c) Allaһın eһtiyacsızlığı (Onun xәzinәlәri o qәdәr geniĢ
vә zәngindir ki, bәndәlәrinә әta etmәklә tükәnmir);
ç)
Allaһ
göylәri
yaratmıĢ
vә
fasilәsiz
geniĢlәndirmәkdәdir.
O, son eһtimala üstünlük verәrәk yazır:
―Öncәki cümlәdә göylәrin yaradılması ilә bağlı qeyd
olunanlara, alimlәrin ―Kainatın geniĢlәnmәsi‖ ilә bağlı
1
―Zamanın tarixçәsi‖, sәһ. 58.
2
―Kosmos әsrinin biliyi‖, sәһ. 196; ―Atomdan ulduza qәdәr‖, sәһ.
104.
58
(eksperimental
qurğular vasitәsilә aparılan) vizual
müĢaһidәlәrin dә tәsdiq etdiyi kәĢflәrinә nәzәrәn ayә
olduqca incә bir mәna kәsb edir. Yәni Allaһ göylәri
yaratmıĢ vә fasilәsiz geniĢlәndirmәkdәdir. BaĢqa sözlә
desәk, bir qalaktikada yerlәĢәn ulduzlar (tәsәvvür
olunmaz) sürәtlә mәrkәzdәn uzaqlaĢırlar‖
1
.
Sonda
isә
kosmologiya
alimlәrinin
―Kainatın
geniĢlәnmәsi‖ ilә bağlı söylәdiklәrindәn çoxlu sayda
dәlillәr göstәrir.
2. Müasir yazıçılardan biri bu һaqda yazır:
―Bütün qalaktikalar, böyük vә kiçik göy cisimlәri
(planetlәr, peyklәr) yüksәk sürәtlә bir-birlәrindәn
uzaqlaĢırlar. Onların sürәti insanda tәәccüb doğurur. Onlar
saniyәdә 60000 km-ә qәdәr namәlum istiqamәtә doğru
һәrәkәtdәdirlәr. Eһtimal ki, bu, "Biz Allahınıq və Ona tərəf
qayıdacağıq!" ayәsinin vә ya “Bil ki, bütün işlər axırda
Allaha qayıdacaqdır!” deyә buyuran baĢqa bir ayәnin
bariz nümunәsidir‖.
O, Zariyat surәsinin 47-ci ayәsini izaһ edәrkәn yazır:
―Bәli, Quran һәlә adi binoklların, böyük teleskopların
(optik ciһazların) mövcud olmadığı bir dönәmdә Kainatın
geniĢlәnmәsini açıqlamıĢdır‖
2
.
3. Doktor Maurice Bucaille Zariyat surәsinin 47-ci
ayәsini vә ―Kainatın geniĢlәnmәsi‖ nәzәriyyәsini qeyd
edәrәk belә nәticә alır:
―(Bu ayә) Kainatın geniĢlәnmәsini tam aydınlığı ilә
açıqlayır‖
3
.
1
―Tәfsiri-nümunә‖, c. 22, sәһ. 973.
2
Әbd әl-Fәttaһ Tәbar, ―Qurana bir baxıĢ‖, sәһ. 188; Sәdr әd-Din
Bәlaği, ―Quran qissәlәri‖, sәһ. 307.
3
Doktor Maurice Bucaille, ―Tövrat, Ġncil vә Quranın müqayisәsi‖,
sәһ. 225-226.
59
O, Quranın digәr tәrcümәlәrinә, xüsusilә ĢәrqĢünas
Regis Blachere-in tәrcümәsinә irad tutaraq yazır: ―ىْؼسْه‖
[musiun] ifadәsi ―غسّا‖ [əvsə`] felindәn törәmiĢdir vә
geniĢlәndirmәk mәnasını ifadә edir. Blachere isә yanlıĢ
olaraq ―biz olduqca sәxavәtliyik‖ kimi tәrcümә etmiĢdir‖
1
.
4. Ayәtullaһ Mәrifәt Zariyat surәsinin 47-ci ayәsini izaһ
edәrkәn ―Kainatın geniĢlәnmәsi‖ nәzәriyyәsini önә çәkir
vә çoxsaylı dәlillәr göstәrәrәk qәbul edir. Ruzinin
artırılması eһtimalını isә ayәnin mәcazi mәnası һesab
edir‖
2
.
YEKUN
Burada bir neçә mәqama diqqәt yetirmәyi zәruri һesab
edirik.
1. Ġkinci (Bәqәrә, 156) vә üçüncü (ġura, 53) ayәlәr ilkin
zaһiri mәnaları etibarı ilә ―Kainatın geniĢlәnmәsi‖
nәzәriyyәsinә uyğun deyil. Yazıçının verdiyi eһtimal
әsassızdır.
2. Birinci ayәyә (Zariyat, 47) gәlincә, әn uyğun versiya
dördüncü versiya, yәni göylәrin fasilәsiz geniĢlәnmәsidir.
Bu elmi mәsәlәnin Ġslamın erkәn çağlarında alimlәrә vә
adi insanlara mәlum olmadığını, һәtta on yeddinci әsrdә
Nyuton kimi böyük bir alimin bunun әksini düĢünmәsini
nәzәrә alsaq, Quranın mәlum elmi sirri açılmaqla öz
әzәmәtini vә Peyğәmbәrin (s) sәdaqәtini sübut etdiyini
söylәyә bilәrik.
3. ―Kainatın geniĢlәnmәsi‖ nәzәriyyәsinin Zariyat
surәsinin 47-ci ayәsi ilә qovuĢması Quranın elmi
ecazkarlığına sübutdurmu?
1
Yenә orada.
2
―Әt-Tәmһid fi ulum әl-Quran‖, c. 6, sәһ. 111-114.
60
Әgәr mәlum nәzәriyyә qәti Ģәkildә isbat olunarsa, o
zaman Quranın elmi ecazkarlığını da sübuta yetirmiĢ olar.
Lakin nәzәrә alsaq ki, elmi nәzәriyyәlәr sabit deyil vә
yanlıĢlıq eһtimalı var, o zaman ―Kainatın geniĢlәnmәsi‖
nәzәriyyәsini Qurana aid edib elmi ecazkarlıq kimi qәlәmә
vermәk olmaz. Belә olan һalda ayәnin mәlum nәzәriyyә
ilә uyğunluğunu bir eһtimal kimi önә çәkmәk mümkündür.
Dostları ilə paylaş: |