Qurilish ekologiyasi ” fanidan
bilan yaxlit holga keltirish hisoblanadi
Yüklə 0,64 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Ekomorfizm – bu arxitekturaviy jarayonlarga chuqurroq yondashish va keng masshtabda tabiatga moslashishdan iboratdir.
|
bilan yaxlit holga keltirish hisoblanadi. Ekomorfizm tabiatdan bevosita olingan
arxitekturaviy shakl emas. Masalan, qush qanotiga o‘xshash qilib qurilgan ko‘prik yoki Nautilus malyuskasi qobig‘iga o‘xshagan uylar. Bular “biomorfizm” namunalari bo‘lib, to‘g‘ridan-to‘g‘ri tabiatdan ko‘chirib olingan shakllardir. Ekomorfizm – bu arxitekturaviy jarayonlarga chuqurroq yondashish va keng masshtabda tabiatga moslashishdan iboratdir. Arxitektorlar oddiy kuzatishga asoslangan bir necha ekologik usullar bilan loyihalangan namunalarni yaratadi: bunda arxitektura dinamik ravishda zamon, makon va insonlarga moslashgan bo‘ladi. Bu oddiy chuqur ma’noli iborada arxitektura ushbu uchta muhim shakllarni shakllantirishga javob beradi, lekin hozirgi zamon arxitektorlari mazkur jarayonlarni sezilarli darajada e’tiborsiz qoldirmoqda. Ko‘pgina zamonaviy binolar qisqa muddatli iqtisodiy dasturlarga asosan va korporativ byurtmachilar tomonidan quriladi, uning loyihasi esa o‘zlarining arxitektorlari ko‘rsatmasiga ko‘ra bo‘ladi. Insonlar oxirida bino foydalanuvchilari va egalari bo‘lib, binolarga miqdoriy jihatdan omil sifatida kiradi xolos, aksincha sifat yuzasidan hamkor yaratuvchi, haqiqiy istiqomat qiluvchi yoki qurilish shaklini o‘zgatira oladigan agent sifatida kirmaydi. Qisqa muddali va tor o‘ylangan iqtisodiy dastur loyihalashda va loyihalash jarayonida ustunlik qiladi. Binolar mustahkam o‘rnatilgan ob’ekt sifatida emas, balki energiya, materiallar va holat natijasida ishlatilish miqdoriga qarab doimiy ravishda o‘zgarib turadi. Ammo, mavjud binolarga ko‘p o‘zgartirishlar kiritishning asosiy sababchisi bu – insonlardir. Styuvart Brandning (Stewart Brand) “Binolar qanday o‘rganiladi: Ular qurilgandan so‘ng, nimalar sodir bo‘ladi” (1994 yil) asarida – “garchi loyihachilar mustahkam va tashqi ko‘rinishini o‘zgartirib bo‘lmaydi deb o‘ylagan binolarni ham insonlar doimo o‘zgartirishga yo‘l topishadi” deb ta’kidlaydi. Ekologik loyihalash jarayoniga “professional bo‘lmagan” bino foydalanuvchilari 69
insonlarning talab va ehtiyojlari, afzal ko‘rishlari va yoqtirmasliklariga qarab moslashtirib loyihalashtiriladi. Hozirgi globallashuv davrida arzon va mo‘l-ko‘l energiya va materiallarning borligi joyning ahamiyati yo‘qdek tuyilishi mumkin. Aytaylik joy topish, aniqlashtirish muammo emas. Bir joy ikkinchisi bilan o‘zaro o‘rin almashishi mumkin. Agarda biz dunyoning har qanday yirik shaharlarining markazida bo‘lsak, biz bilamizki qayerdadir markazda bo‘ldik, lekin qayerda? Arxitektorlar va ularning buyurtmachilari tomonidan bir joyni boshqasidan madaniy va moddiy holatiga ko‘ra farqlanuvchi holatlarini hisobga olmay turib, “yaxshi bo‘lmagan geografiya” yaratildi. “Jamiyat” so‘zi juda ko‘p ishlatilgan va noaniq so‘zdir. Bundan farqli o‘laroq “joy” – so‘zi ekologok aloqalar, oqimlar, davrlar va tarmoqlarning barchasi moddiy va madaniy xususiyatlarga ishora beradi. Biom esa jamiyatga va ekotizimga aloqador o‘ziga xos xususiyatdir. Ekologik yuksak salohiyatli loyihaning asosi ham “joy” uchun loyihalashni ko‘zda tutadi. Yüklə 0,64 Mb. Dostları ilə paylaş:
|