”Qurilish materiallari va buyumlari” fanidan o‘quv-uslubiy majmua

 
 
 
 
 
 
 
 
 
4- rasm
. Oddiy hajm o’lchagich: 1-idish, 2-
na’muna, 3-menzurka 

---

Juda zich yoki kam g‘ovakli (g‘ovakligi 5% dan kichik) materiallarning 
zichligini topishda namunalarni parafinlamasa ham bo‘ladi, ammo namuna 
sinashdan avval suvga to‘la shimdirilgan bo‘lishi kerak. Buning uchun namuna 2 
soat davomida suvda qaynatiladi va shu suvning o‘zida sovitiladi yoki namuna 
oddiy uy tempraturasida 24 soat suvga shimdiriladi. Keyin namunalar oddiy 
texnikaviy tarozida va gidrostatik tarozida tortiladi. 
Topilgan miqdorlarni quyidagi formulaga qo‘yib, zich yoki kam g‘ovakli 
materiallarning zichligi aniqlanadi: 


sm
g
m
m
m
m
m
/
,
/
0
1
2
1
0





bunda m – turg‘un vazngacha quritilgan namunaning og‘irligi, 
g
; 
m
1
- suvga to‘la to‘yingan namunaning texnikaviy tarozida tortib 
aniqlanganog‘irligi, 
g
; 
m
2
- suvga to‘la to‘yingan namunaning gidrostatik tarozida tortib 
aniqlangan 
og‘irligi, 
g
; 
m
1
- m
2
- namuna hajmiga teng miqdor, sm
3
.
Olingan natijalar quyidagi jadvalga yozib boriladi: 
1.2. -jadval 
№ 
Namu
na nomi 
Nam
una 
og‘irligi, 
g 
Parafin 
xajmi, 
sm
3 
Namunani 
quritilgandan 
keyingi og‘irligi,
g 
Namuna 
ning zichligi, 
kg/m
z 
Iz
ox