G‘ishtning haqiqiy zichligi deganda, tabiiy holatdagi materialning (xech
qanaqa g‘ovakliklarsiz, kovaklarsiz va bo‘shliqlarsiz) massasini xajmiga
bo‘linganligiga aytiladi.
G‘ishtning g‘ovakligi deganda, material xajmining g‘ovaklar bilan to‘lganlik
darajasi tushiniladi.
VI.Ish tartibi . To‘g‘ri geometrik shaklli namunalar (sinovdan o‘tkaziladigan
uchta namuna tayyorlanadi) quritish javonida 110±5
o
S xaroratda quritiladi,
eksikatorda sovitiladi va sinovdan o‘tkazilguniga qadar eksikatorda saqlanadi.
Namunalar shtangensirkul yordamida o‘lchanib, xajmi xisoblanadi, so‘ngra
namuna texnik torozida tortiladi. Kub yoki shunga o‘xshash shakldagi namunaning
xar uch joyidan eni va balandligi bo‘yicha o‘lchanadi, (a
1
, a
2
, a
3
, v
1
, v
2
, v
3
, h
1
,
h
2
, h
3
.) va xar yoqning o‘rtacha arifmetik qiymati eng so‘nggi natija sifatida qabul
qilinadi. Tomonlarining o‘lchami 100 mm dan oshmaydigan xar xil shaldagi
namunalar 0,1 mm gacha aniqlikda o‘lchanishi, tomonlarning o‘lchamlari 100 mm
va bundan katta bo‘lgan namunalar esa 1,0 mm gacha aniqlikda o‘lchanishi lozim.
Xar bir g‘ishtning og‘irligi torozida tortiladi va qiymatlar yozib olinadi.
Massasi 500 g dan yengil namunalar 0,01g gacha aniqlikda, massasi 500g va
bundan og‘irroq namunalar esa 1,0 g gacha aniqlikda tortilishi kerak. Namunaning
xajmi va massasi ma'lum bo‘lgach, berilgan formulla yordamida uning o‘rtacha
zichligi xisoblab topiladi. Chiqqan natijalar 2.1 jadvalga to‘ldiriladi.
3
0
/
,
sm g V m
2.1 -jadval
№
O‘lchamlari, sm
G‘ishtnin
g xajmi,
sm
3
G‘ishtn
ing massasi,
g
G‘
ishtning
o‘rtach
a
zichligi,
g/sm
3
Uzunli
-gi
Eni
Baland
-ligi
1
2
3
