”Qurilish materiallari va buyumlari” fanidan o‘quv-uslubiy majmua

 
 
 LABORATORIYA ISHI № 4 
HAVOIY BOG’LOVCHI MATERIALLAR. QURILISH OHAKNING 
SO’NISH TEZLIGINI VA OHAK TARKIBIDAGI SO’NMAGAN 
ZARRACHALAR MIQDORINI ANIQLASH 
Vazifa. 
Ohakning asosiy xossalarini aniqlash. 
Qurilish ohagi to‘g‘risida umumiy tushuncha. 
Kalsiy va erigunga qadar 
Yuqori temperaturada pishirib va uni obdon tuyib, qurilish ohagi olinadi. 
1-ISH. OHAKNI SO‘NISH TEZLIGINI ANIQLASH 
Umumiy tushunchalar. 
Ohakning so‘nish davrida quyidagi reaksiya ro‘y 
beradi.
ккал
OH
Ca
O
H
CaO
6
,
20
)
(
2
2



 
Bir gramm mol miqdoridagi ohakning so‘nishi natijasida 20,6 kkal issiqlik 
ajraladi. So‘nish reaksiyasi tamom bo‘lgandan so‘ng ohak bo‘tqasining 
temperaturasi pasayadi. 
Asbob va uskunalar. So‘nish tezligini aniqlashda ishlatiladigan asbob, 
150°S gacha bo‘lgan termometr, sekundomer, texnik tarozi va tarozitoshlari, 
millimetrli qog‘oz va sinash uchun ohak namuna.

---

Ishlash tartibi. Ohakning so‘nish tezligi Dyuara asbobida yoki stakan idishda 
aniqlanadi. 
Oldindan tayyorlangan ohak namunadan 10 gramm tortib olinadi va ohak 
kukuni Dyuara idishiga solinadi, so‘ng unga 20 ml isitilgan (20°S) suv quyiladi va 
shu vaqt sekundomer bilan aniqlab olinadi, keyin idishning og‘zi termometrli 
probka bilan yopiladi.
Ohakka suv qo’yilgandan boshlab, har 30 s da temperaturaning ko‘tarilishi 
yozib boriladi. Ushbu kuzatish temperatura pasayguncha davom ettiriladi. 
Idishdagi ohak suv bilan qorishtirilgandan keyin qorishmaning Yuqori 
temperaturaga ko‘tarilishi uchun ketgan vaqt ohakning so‘nish tezligini bildiradi. 
Olingan natijalar jadvalga yozib boriladi va shu asosda millimetrli qog‘ozga vaqt 
bilan so‘nayotgan ohak temperaturasining ko‘tarilishi o‘rtasidagi bog‘lanish grafik 
ravishda ko‘rsatiladi. 
Sinash 
uchun 
olingan 
kukunning 
og‘irligi, g 
Suv 
miqdori, ml 
Sinashni
ng boshi 
(ohakka suv 
quyilgan 
payti), soat 
Temperatura
ning ko‘tarilishi, 
° S 
Og‘ak
ning so‘nish 
tezligi, s 
Izoh 
Xulosa: GOST talabiga mos keladi, mos kelmaydi (keraksizi o‘chirilsin).