Quyosh sistemasi

Quyosh mash’allari va flokullalari
Quyosh doirasining chekkasida quyi atmosferaning sovuq qatlamida yorug’ mash’allar kuzatiladi. Olimlarning taxminicha mash’allar fotosferaga nisbatan yuqori haroratga ega. Mash’allarning balandligi ming, hattoki bir necha 10000 km.ga yetishi mumkin. Ular Quyosh dog’larini o’rab turadi. Xromosfera qatlamida mash’allarning tepasida flokullalar joylashadi. Ularning balandligi bir necha 100000 km.ga yetadi. Gorizontal yo’nalishda ular Quyosh doirasining (diskining) 30 % igacha bo’lgan maydonni egallaydi.

Protuberanslar- Quyosh atmosferasidagi gazlarning tartibsiz harakatining alohida shakli. Ular Quyosh doirasi (diskning) chekkasida turli xil shakllarda (oqimsimon, favvorasimon, arkasimon, daraxtsimon, bulutsimon yoki tutunsimon va h.k ) kuzatiladi. Protuberanslar tufayli xromosfera va Quyosh dog’lari o’rtaasida modda almashinuvi sodir bo’lib turadi.
.

SAYYORALAR

Sayyoralar Quyosh atrofida aylanib, harakat qilganida (yo’ldosh esa sayyora atrofida aylanib xarakat qilganida) hosil bo’ladigan berk egri chiziq orbita deb ataladi. Sayyoralar-ning Quyoshga eng yaqin kel-gandagi va undan eng uzoqqa ketgandagi masofalar ayirmasi-ning shu masofalar yig’indisiga nisbati ekstsentrisitet deb ataladi (1). Yer orbitasi tekisligiga to’g’ri keluvchi tekislik Ekliptika deb ataladi.

OY

• Yerga yaqin eng yirik osmon jismi. Yer atrofida ekliptik orbita bo’ylab aylanadi. Diametri 3476 km, og’irligi Yer og’irligidan 81,5 marta kam. Oyning Yer atrofida aylanish davriga siderik oy yoki yulduz oyi deyiladi, u 27,3 sutkaga teng. Oyning Yer atrofida aylanish davriga sinodik oy deyiladi va u 29,5 sutkaga teng.

Sayyoralar

• (planetalar-grekcha planetos-sayyor, daydi). Quyosh atrofida aylanadigan yirik sharsimon osmon jismlari. Quyosh tizimida 8+1ta sayyora ma’lum: Merkuriy, Venera, Yer, Mars, Yupiter, Saturn, Uran, Neptun, Pluton.