R. D. Do‘smuratov, B. Yu. Mengliqulov qishloq xo‘jaligida buxgalteriya hisobi va statistika asoslari
Yüklə 1,2 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Asosiy vositalar
- Asosiy vositalarning balans qiymati
- Asosiy vositalarning eskirishi
|
Amortizatsiya ajratmalari — belgilangan normalar bo‘yicha
asosiy vositalar va nomoddiy aktivlarga hisoblanadigan amortizatsiya. Analitik schotlar — analitik hisob yurituvchi buxgalteriya hisobi schotlari. Ular ma’lum sintetik schotning ko‘rsatkichlarini detallashtirish uchun ochi- ladi. Analitik schotlar faqat murakkab sintetik schotlarga ochiladi. Ma- salan, 1010 «Xom ashyo va materiallar» schotida xom-ashyo va Materi- allarning turlari bo‘yicha ularning soni va summasi ko‘rsatilib, bir nechta analitik schotlar ochiladi. Asosiy vositalar — ishlab chiqarish va noishlab chiqarish ahamiyatiga ega bo‘lgan mehnat vositalari (bino, inshoot, mashina, inventar va h.k) Asosiy vositalarning hisobi 5-son BHMS «Asosiy vositalar» bilan tartibga solinadi. Asosiy vositalar amortizatsiyasining normasi — yillik amortizatsiya summasining asosiy vositalar dastlabki qi- ymatiga foiz nisbati. 2008 yilning 1 yanvaridan e’tiboran kuchga kirgan Soliq kodeksining 144-moddasida soliq solish maqsadida amortizatsiya qilinishi kerak bo‘lgan mol-mulk amortizatsiyasining eng yuqori nor- malari asosiy vositalarning guruhlari bo‘yicha berilgan. Asosiy vositalarning balans qiymati — buxgalteriya balansida aks ettiriladigan asosiy vositalar (fond- lar)ning qiymati. Asosiy vosytalarning balans qiymati — bu fondlarni qaytadan baholash ma’lumotlari bo‘yicha ularning qiymati yoki qayta- dan baholanmagan obyektlarning dastlabki qiymati. Asosiy vositalarning eskirishi — ishlab chiqarish jarayonida eskirishi (jismoniy eskirishi) yoki mehnat unumdorligi o‘sgan sharoitlarda mashinalarning texnik eskirishi va ularni ishlab chiqarish qiymatining pasayishi (ma’naviy eskirishi) natijasida asosiy vositalar dastlabki qiymatining kamayishi. Buxgal- teriya hisobida har oyda amortizatsiya hisoblash bilan bir vaqtda asosiy vositalarning eskirishi ham aks ettiriladi. Asosiy vositalarning eskirishini hisobga olish uchun 0200 «Asosiy vositalarning eskirishini hisobga olu- vchi schotlar» tayinlangan. Har oyda hisoblangan eskirish summasiga asosiy vosita obyektlari qaysi sohada xizmat qilayotgan bo‘lsa, shu soha xarajatlarini hisobga oluvchi schotlar debetlanib, 0200-schotlar kreditla- nadi. Korxona mulki bo‘lgan asosiy vositalarni tugatish, sotish, tekinga 352
ish, kamomad yoki buzilishi natijasida hisobdan chiqarishda ularga hisoblangan eskirish summasi tegishli asosiy vositalarning eskirishini hisobga oluvchi schotlarning (0200) debetidan 9210 «Asosiy vosita- larning chiqib ketishi» schotining kreditiga hisobdan chiqariladi. Yüklə 1,2 Mb. Dostları ilə paylaş:
|