R. D. Do‘smuratov, B. Yu. Mengliqulov qishloq xo‘jaligida buxgalteriya hisobi va statistika asoslari
Yüklə 1,2 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Bankdagi hisob-kitob schoti
- Bank kreditlari
|
Balansning bo‘limi
— buxgalteriya balansining aktiv va passividagi bir xillik, mod- dalar guruhi. Balansning aktivida ham, passivida ham ikkitadan bo‘lim mavjud: aktivida: birinchi bo‘lim — uzoq muddatli aktivlar; ikkinchi bo‘lim — joriy aktivlar; passivida: birinchi bo‘lim— o‘z mablag‘lari manbalari; ikkinchi bo‘lim— majburiyatlar. Bankdagi hisob-kitob schoti — xo‘jalik yurituvchi subyektning pul mablag‘larini saqlash va naqd pulsiz hisoblashishlarni olib borish uchun tayinlangan bank muassasalaridagi schot. O‘zR VM «Bank tizimini isloh qilish chora- tadbirlari to‘g‘risida» 1999 yil 15 yanvarda chiqargan qarorga binoan yuridik shaxslarga 2000 yil 1 iyundan boshlab soliq to‘lash joyidagi soliq organini xabardor qilgan holda bir nechta banqda schotlar ochish huquqi berildi. Talab qilib olgungacha bo‘lgan so‘mdagi depozit schotlarini ochish uchun yuridik shaxs — rezidentlar quyidagi hujjatlarni topshiradi: schot ochish uchun ariza; statistika organlari tomonidan davlat ro‘yxatiga kiritilganligi to‘g‘risidagi notariusda tasdiqlangan guvohnomaning ko‘chirmasi; yuqori organ yoki ta’sischilar majlisida tasdiqlangan ustav yoki nizomdan notariusda tasdiqlangan ko‘chirma; davlat ro‘yxatidan o‘tganligi to‘g‘risida hujjat; soliq organida ro‘yxatdan o‘tganligi va soliq to‘lovchini identifikatsiyalash raqami berilganligi to‘g‘risida notariusda tasdiqlangan guvohnoma ko‘chirmasi yoki shaxs soliq to‘lovchi subyekt emasligi to‘g‘risida ma’lumot; korxona rahbari va bosh buxgalterining imzo namunalari va muhrning izi tushirilgan kartochka. Bank kreditlari — xo‘jalik yurituvchi subyektlar va ayrim jismoniy shaxslarning qarzga oladigan mablag‘larining muhim manbai. Banklar vaqtincha bo‘sh turgan mablag‘lardan foydalanib, xo‘jalik yurituvchi subyekt va aholining iste’mol ehtiyojlari uchun ana shu mablag‘larni qarzni qaytarib olish tartibida ishga soladi. Banklar amaldagi qonunchilikda nazarda tutilgan va tomonlar bilan kelishilgan holda kreditni qaytarib 354
qat’iy amal qilib beradi. Bank kreditlarini olish bilan bog‘liq bo‘lgan muomalalar hisobi 6810 «Qisqa muddatli bank kreditlari» va 7810 «Uzoq muddatli bank kreditlari» schotlarida aks ettiriladi. Baho — tovar qiymatining puldagi ifodasi. Baho asosida tovarning qiy- mati, ya’ni uni ishlab chiqarishga sarflangan ijtimoiy zaruriy xarajatlar yotadi. Lekin bu alohida olingan tovarning bahosi albatta uning qiy- matiga teng bo‘lishi kyerak degan ma’noni bildirmaydi. Baho qiymatdan farqlanishi mumkin. Bozor iqtisodiyoti sharoitida baho mazkur tovarga bo‘lgan talab va taklifga bog‘liq. Bahoning qiymat atrofida tebranib tur- ishi qiymat qonunining bir ko‘rinishi bo‘lib hisoblanadi. Narxlarning da- rajasi normal ishlayotgan har bir korxonaning ishlab chiqarish yoki muomala xarajatlarini qoplashini va sof foyda olishini ta’minlashi kyerak. Ishlab chiqarish hajmi, foyda va samaradorlik hozirgi vaqtda korxona faoliyatini ta’riflaydigan asosiy ko‘rsatkichlardan biri bo‘lib hisoblanadi. Bosh jurnal — buxgalteriya hisobining eskirgan shakli. U hisobning memorial- order shaklidagi varianti bo‘lib hisoblanadi. «Bosh daftar» deb nomlan- gan yagona hisob registrida bosh daftar va registratsiya jurnal bir- lashtirilgan. Yüklə 1,2 Mb. Dostları ilə paylaş:
|