R. D. Do‘smuratov, B. Yu. Mengliqulov qishloq xo‘jaligida buxgalteriya hisobi va statistika asoslari

Qizil storno usuli schotlar aloqasida yo‘l quyilgan va schotlarga
tarqatib yozilgandan so‘ng yoki hisobot tuzilgandan so‘ng topilgan xa-
tolarni tuzatishda qo‘llaniladi. Bu usul noto‘g‘ri schotlar aloqasi bilan
yozuv yana o‘shaning o‘ziday qilib qizil siyoh bilan yoziladi. Shundan
so‘ng to‘g‘ri yozuv oddiy rang bilan yozib quyiladi. Summalar jamlan-
ganda xato yozuv va qizil rang bilan yozilgan (storno) yozuv o‘zaro bir-
birini yo‘qotadi va to‘g‘ri yozuv qoladi.
Yo‘l quyilgan xatoni qizil storno usuli bilan tuzatishni quyidagi
misolda ko‘rib chiqamiz.
Masalan, fermer xo‘jaligida hisobdor shaxsga xizmat safari uchun
kassadan 50000 so‘m bo‘nak berildi va bu muomala schotlarga quyida-
gicha aks ettirilgan:
1) D-t 4890 – «Boshqa debitorlar qarzlari» schotining debeti –
50000 so‘m
K- t 5010-«Milliy valutadagi pul mablag‘lari» schotining krediti –
50000 so‘m.
Bu yozuv noto‘g‘ri, chunki hisobdor shaxsga xizmat safari uchun
berilgan bo‘naklar 4890 – «Boshqa debitorlar qarzlari» degan schotda
emas, balki 4220 – «Xizmat safari uchun berilgan bo‘naklar» degan
schotda hisobga olinishi kerak. Yo‘l quyilgan xatoni tuzatish uchun av-
val xuddi shu xato yozuv qizil siyoh bilan yoziladi yoki oddiy rangda
yozilib to‘rtburchak ichiga olinadi;
2) D-t 4890 - «Boshqa debitorlar qarzlari-joriy qismi» schoti debeti
– 50000 so‘m.

---

96
K-t 5010 – «Milliy valutadagi pul mablag‘lari» schoti krediti –

50000
so‘m.
Natijada ushbu qizil yoki to‘rtburchak ichiga olingan yozuv oldingi
xato yozuvni yo‘qqa chiqaradi. So‘ngra mazkur xo‘jalik muomalasining
mazmuniga mos keladigan. To‘g‘ri yozuv oddiy rangda yoziladi.
3) D-t 4220 – «Xizmat safari uchun berilgan bo‘naklar» schotining
debeti 50000 so‘m.
K-t 5010 – «Milliy valutadagi pul mablag‘lari» schotining
krediti50000 so‘m
Yuqoridagi schotlar korrespondensiyasi buxgalterlik hisobi
schotlarida quyidagicha aks ettiriladi:

4890 – «Boshqa debitorlar qarzlari-

joriy qismi» schoti
D-t K-t

5010 – «Milliy valutadagi pul

mablag‘lari» schoti
D-t K-t
S-do
S-do:100000
1) 50000
2) 50000

1) 50000

2) 50000
3) 50000

Oborot: —

Oborot: —

Oborot: —

Oborot: 50000

4220-«Xizmat safari uchun berilgan

bo‘naklar» schoti
D-t K-t

S-do
3) 50000

Oborot: 50000
Oborot: —
S-do:50000