77
2.11-jadval
«Boshqa majburiyatlar» sintetik schotining analitik schotlari
bo‘yicha
OBOROT QAYDNOMASI, 2012 yil iyul
1 iyulga
qoldiq
Iyul oyidagi
oborot
1 avgustga
qoldiq
№ Analitik
schotlar
nomi
De-
bet
Kredit Debet Kredit De-
bet
Kredit
1 Yusupova D.U.
-
60 000 60 000 50 000
-
50 000
2 Muratbaeva E.K.
-
80 000 80 000 60 000
-
60 000
3 Jami
-
140 000
140
000
110 000
110 000
2.12-jadval
«Mol yetkazib beruvchilar va pudratchilarga to‘lanadigan schotlar»
sintetik schotining analitik schotlari bo‘yicha
OBOROT QAYDNOMASI, 2012 yil iyul
1 iyulga qoldiq
Iyul oyidagi oborot
1 avgustga
qoldiq
№
Analitik schotlar
nomi
Debet Kredit Debet Kredit
De-
bet
Kredit
1 Amudaryo«Ag-
rokimyota’mi-
not» OAJ
-
4 800 000 2 000 000 1 548 000
- 4 348 000
2 «Qipchoq
MTP»
OAJ
-
1 800 000 1 000 000
-
-
800 000
Jami
-
6 600
000
3 000
000
1 548 0
00 -
5 148 0
00
2.8.3. Analitik schotlar bo‘yicha saldo qaydnomasi
So‘nggi vaqtlarda tovar-Material qiymatliklar schotlari bo‘yicha
oborot qaydnomasi o‘rniga saldo (qoldiq) qaydnomasi tuzish keng
qo‘llanilmoqda. Saldo qaydnomalari tovar-Material qiymatliklarning
saldo metodida qo‘llaniladi. Saldo qaydnomasida har oyning birinchi
sanasiga butun yil davomida faqat schotlarning qoldiqlari ko‘rsatiladi.
78
Yuqoridagi misollar asosida tuzilgan saldo qaydnomasini kelti-
ramiz (2.13-jadval
). Ko‘rinib turibdiki, saldo qaydnomasida tovar-Mate-
rial qiymatliklarni hisobga oladigan schotlar bo‘yicha (sintetik va
analitik schotlar asosida) tartib bilan, ya’ni ularning nomenklatura
raqami, nomlari, o‘lchov birliklari ko‘rsatilgan holda yoziladi.
2.13-jadval
«Xom-ashyo va Materiallar» sintetik schoti bo‘yicha
SALDO QAYDNOMASI, 2012 yil uchun
1 yan-
varga
qoldiq
va
h.k.
1 iyulga
qoldiq
1 avgustga
qoldiq
va
h.
k.
№
No-
men
kla-
tura
raqa-
mi
Ma-
teri-
allar
no-
mi
O‘l-
chov
bir-
ligi
Ba-
hosi,
so‘m Ja-
mi
So‘m
Ja-
mi
S
o‘
m
Miq-
dori
Sum-
masi
Miq-
dori
Sum-
masi
1 1010
101
Am-
miak
selit-
rasi
ton-
na
3000
0 12
360
000 34
1 020
000 46
1 380
000
2 1040
102
Su-
pyer-
fos-
fat
ton-
na
3600
0 26
936
000 52
1 800
000 48
1 656
000
X
Ja-
mi
x
X
1 296
000 x
2 820
000 x
3 036
000
Demak, saldo qaydnomasi hisob ishlarini ancha qisqartirib, moddiy
boyliklar ustidan nazoratni yaxshilashni ta’minlar ekan.
NAZORAT SAVOLLARI
1. Buxgalteriya balansi nima va uning mohiyati qanday?
2. Buxgalteriya balansining tuzilishini ta’riflang.
3. Xo‘jalik muomalalarining ta’sirida balansda ro‘y beradigan
o‘zgarishlar qanday va ularning mazmunini tavsiflang.
4. Buxgalteriya balansi ma’lumotlari bo‘yicha
qanday
ko‘rsatkichlarni hisoblash mumkin?
79
5. Buxgalteriya hisobi schotlarini ta’riflang.
6. Buxgalteriya hisobi schotlarining tuzilishi qanday?
7. Buxgalteriya balansiga nisbatan schotlar qanday turlarga
bo‘linadi?
8. Aktiv schotlardagi yozuvlar passiv schotlardagidan farqi qan-
day?
9. Ikki yoqlama yozuv nima? Uning joriy buxgalteriya hisobida
mohiyati va ahamiyati nimadan iborat?
10. Buxgalteriya yozuvi (provodkasi)ni ta’riflang va uning qanday
turlari mavjud?
11. Joriy buxgalteriya ma’lumotlari qanday umumlashtiriladi?
12. Schotlar korrespondensiyasini ta’riflang va misol keltiring.
13. Buxgaletriya provodkasini tuzish tartibini tushuntiring.
14. Oddiy va murakkab buxgalteriya provodkasi deganda nimani
tushunasiz?
15.
Buxgalteriya balansi, schotlar va ikki yoqlama yozuv usullari
o‘rtasida qanday uzviy bog‘liqlik mavjud?
16. Sintetik schotlarni ta’riflang va misol keltiring.
17. Analitik schotlarni ta’riflang va misol keltiring.
18. Sintetik va analitik schotlar o‘rtasida qanday o‘zaro bog‘liqlik
mavjud?
19. Oborot qaydnomasini ta’riflang va u nima uchun tuziladi?
a) sintetik schotlar bo‘yicha
b) analitik schotlar bo‘yicha
20. Oborot qaydnomalari qanday tuziladi?
a) sintetik schotlar bo‘yicha
b) analitik schotlar bo‘yicha
21. Muayyan sintetik schot bo‘yicha oborot qaydnomasi va
mazkur schotga ochilgan analitik schotlar bo‘yicha oborot qaydnomasi
o‘rtasida qanday bog‘liqlik mavjud?
22. Analitik schotlar bo‘yicha saldo qaydnomasining mazmuni,
ahamiyati va tuzilishi qanday?
23. Korxonani boshqarishda sintetik va analitik schotlarning
ahamiyati qanday?