R. D. Dusmuratov, A. S. Boltayev moliyaviy tahlil

12.4. Investisiya loyihalari iqtisodiy samaradorligini baholashning dinamik 
metodlari 
Investisiya loyihalari iqtisodiy samaradorligini baholashning dinamik 
metodlariga sof joriy qiymat 
(Net Present Value, NPV)
(daromadlarni diskontlash), 
investisiyalarning ichki rentabellik normasi
(Internal Rate of Return, IRR)
, 
investisiyalarning rentabellik indeksi
(Profitability Index, PI) va 
investisiyalarning 
diskontlangan qoplanish muddati
(Discounted Payback Period, DRR)
kabi 
metodlarini kiritish mumkin.
Birinchi navbatda investisiya loyihalaridan olinadigan daromadlarni sof joriy 
qiymatga keltirish 
(Net Present Value, NPV)
(daromadlarni diskontlash) metodiga 
tuxtalib o‘sak. 
Ushbu metodga muvofiq dastlabki investisiyalar summasi (
Investment 
capital
, 
IC) 
rejalashtirilgan davr davomida mazkur investisiyadan olinishi 
kutilayotgan pul tushumlarining diskontlangan umumiy summasi (
Present Value, 
PV
) bilan taqqoslanadi.
Pul mablag‘larining kirimi ma’lum davrlar (odatda, yillar) bo‘yicha 
taqsimlanganligi bois, investisiyalar yillik foiz qaytimidan kelib chiqqan holda, 
investor tomonidan belgilanadigan koeffitsiyent – diskontlash stavkasi (
r
)
59
yordamida aniqlanishi lozim. Ushbu koeffitsiyent esa O‘zbekiston Respublikasi 
59
Diskontlash stavkasi
(«qiyoslash stavkasi», «daromad normasi» ma’nolarida ham ishlatiladi)
– kelgusida 
olinadigan daromadni hozirgi (joriy) qiymatga keltirish uchun qo‘llaniladigan foiz stavkasi. 

---

274 
Markaziy Bankining amaldagi va prognoz qilinayotgan hisob stavkalari asosida 
o‘rnatilishi mumkin. Loyihaning samaradorlik mezonlarini belgilaydigan 
ko‘rsatkichlar ikkita formula yordamida aniqlanadi:
a) investisiyadan olinishi kutilayotgan pul tushumlarining diskontlangan 
umumiy summasi(
Present Value, PV
), 




n
k
k
k
r
P
PV
1
)
1
(