R. D. Dusmuratov, A. S. Boltayev moliyaviy tahlil

 
13857 
54,3 
11401 
46,2 
-2456 
18,0 
2 
Xodimlarga 
berilgan 
bo‘naklar
 
758 
3,0 
620 
2,5 
-138 
18,2 
3 
Mol yetkazib beruvchi va 
pudratchilarga 
berilgan 
bo‘naklar
 
7158 
28,1 
6891 
27,9 
-267 
3,7 
4 
Maqsadli davlat jamg‘ar-
malari va sug‘urtalar 
bo‘yicha bo‘nak to‘lovlari 
1385 
5,4 
1835 
7,4 
+450 
32,5 
5 
Boshqa debitorlik qarzlari 
2356 
9,2 
3938 
16,0 
+1582 
67,0 
Jami debitorlik qarzlari 
25514 
100 
24685 
100 
-829 
3,2 
8.3-jadval ma’lumotlaridan ko‘rinadiki, “Sharq” fermer xo‘jaligida jami 
debitorlik qarzlari o‘tgan yili 25514 ming so‘mni tashkil etgan bo‘lsa, bu 
ko‘rsatkich hisobot yilida 24685 ming so‘mga teng bo‘lgan. Bundan ko‘rinadiki, 
o‘tgan yilga nisbatan debitorlik qarzlari 829 ming so‘mga kamaygan. Bunday 
o‘zgarishni nisbatan ijobiy holat sifatida baholash mumkin. 
Shu bilan birga, debitorlik qarzlari tarkibiga e’tibor qaratadigan bo‘lsak, 

---

195 
asosiy qismini o‘rganilayotgan davrlarda xaridorlar va buyurtmachilarning qarzlari 
tashkil etmoqda. Mazkur qarzlar hajmi ham o‘tgan yilga nisbatan 2456 ming 
so‘mga yoki 18 foizga kamayganligini ko‘rishimiz mumkin. Qolgan qarz turlari 
asosini berilgan bo‘naklar tashkil etmoqda. Bunday holatni bir tomondan fermer 
xo‘jaligi to‘lov imtizomiga rioya qilmoqda deb baholash mumkin. Biroq, to‘lov 
muddati kelmagan majburiyatlarni bajarish uchun oldindan bo‘nak tariqasida 
mablag‘larning o‘tkazilishi, xo‘jalik faoliyatida mablag‘larning yetishmovchiligiga 
olib keladi. Bu esa, fermer xo‘jaligining moliyaviy holatiga salbiy ta’sir ko‘rsatadi. 
Shu bois, biror bir xulosaga kelishdan oldin debitorlik qarzlarini vujudga kelish 
muddatlari bo‘yicha ham tahlil qilib o‘rganish lozim. 
“Sharq” fermer xo‘jaligining hisobot yilida debitorlik qarzlarini vujudga 
kelish muddatlari bo‘yicha tahlil qilib o‘rganganimizda quyidagi ma’lumotlarga 
ega bo‘lindi (8.4-jadval).