R. D. Dusmuratov, A. S. Boltayev moliyaviy tahlil

14.1-jadval 
“NAMUNA” mas’uliyati cheklangan jamiyatda mahsulot ishlab chiqarish va 
sotish dinamikasi tahlili 
(taqqoslanuvchi narxlarda) 
Yil 
Mahsulot ishlab 
chiqarish hajmi, 
ming so‘m 
O‘sish sur’atlari 
Sotish hajmi, 
ming so‘m 
O‘sish sur’atlari, % 
bazisli 
zanjirli 
bazisli 
zanjirli 
1-yil 
515821 
100 
100 
515321 
100 
100 
2-yil 
529748 
102,7 
102,7 
529948 
102,8 
102,8 
3-yil 
548833 
106,4 
103,6 
547333 
106,2 
103,3 
4-yil 
539033 
104,5 
98,2 
538433 
104,5 
98,4 
5-yil 
577720 
112,0 
107,2 
573520 
111,3 
106,5 
Mahsulot ishlab chiqarish va sotishning o‘rtacha yillik o‘sish (o‘sib borish) 
sur’atini o‘rta geometrik yoki o‘rta arifmetik o‘lchash usullari yordamida hisob-
kitob qilib o‘rganish mumkin. Jumladan, o‘rtacha geometrik usul bo‘yicha hisob-
kitob qilinganda quyidagi natijalarga ega bo‘lindi: 
O‘
m
= 
√𝑂‘
1
· 𝑂
‘
2
· 𝑂‘
3
· 𝑂‘
4
· 𝑂‘
5
𝑛
= 
√1,0
4
· 1,027 · 1,036 · 0,982 · 1,072
= 
√1,12
4
= 1,0287 = 102,87 % 
𝑂‘
𝑠
= √1,113
4
= 1,0271 = 102,71 % 
Bunda: 
O‘
m
– 
mahsulot 
ishlab 
chiqarish 
hajmining 
o‘sish 
sur’ati;
O‘
s
– mahsulot sotish hajmining o‘sish sur’ati. 
Yuqoridagi hisob-kitoblardan ko‘rinadiki, mahsulot ishlab chiqarish hajmi 
o‘sishining o‘rtacha yillik sur’ati 2,87 % ni tashkil etgan bo‘lsa, mahsulot sotish 
hajmi o‘sishining o‘rtacha yillik qiymati 2,71 % ga teng bo‘lgan. 
Hisobot davrida (oy, chorak, yil)
 
mahsulot ishlab chiqarish va sotish 
rejasining bajarilishini baholash 14.2-jadvalda keltirilgan uslub bo‘yicha amalga 
oshiriladi. 14.2-jadvaldan ko‘rinib turibdiki, hisobot davrida tayyor mahsulot 
ishlab chiqarish rejasi 15,5 % ga oshirib bajarilgan bo‘lsa, bunga mos ravishda 
sotish rejasining bajarilishi ham 14,9 % o‘sganligini ko‘rish mumkin.

---

318