445
qoidalar shakllangan va buxgalteriya hisobining markazlashgan va
markazlashmagan turlari vujudga kelgan.
17.5.
Anglo-amerika maktabi
XIX asr boshlarida buxgalteriya hisobining anglo-amerika maktabi tez
rivojlana boshlagan. Uning yorqin namoyondalari sifatida I.Garrison,
I.Fisher, Dr. Skott, R.X.Montgomeri, I.Ye.Shprut, V.E.Paton, D.O.Mey
kabilarni ko‘rsatish mumkin.
Buxgalteriya hisobi nazariyasining rivojlanishiga amerikalik olimlar
I.Fisher va D.Skottlar katta ulush qo‘shgan.
Robert Xayster Montgomeri (1872–1953) – amerikalik buxgalter,
zamonaviy audit asoschisi. Hisob sohasida u dividendlar – bu foydaning bir
qismi, korxona xarajatlari emasligini ko‘rsatgan. U balans moddalarini
Irving Fisher
(1867–1947) – amerikalik iqtisodchi,
uning asosiy asarlari pul muomalasini tahlil qilish va indekslar
nazariyasi bilan bog‘liq. U buxgalteriya hisobi ma’lumotlari
korxona xo‘jalik mexanizmining muvozanatini ushlab turish
uchun zarur, bunga foydani hisoblab chiqarish va uning
moliyaviy natijasini baholash orqali erishiladi deb hisoblagan.
Irvingning fikricha, moliyaviy holat to‘g‘risidagi hisobot-
sabab, balans esa uning oqibatidir. Hisobchilikning barcha
obyektlari xarid kuchi birliklarida ifodalangan bo‘lishi lozim.
Bunga baholar indeksidan foydalanish orqali erishiladi. Balans
aktivi–bu korxona kapitali, uning ko‘lami unga qancha mablag‘
qo‘yilganligi bilan emas, balki u qancha foyda keltira olishi
bilan o‘lchanadi. Soliq faqat foydadan olinishi kerak, mulk
solig‘i ishlab chiqaruvchi kuchlarning noo‘rin sarflanishini
bildiradi
.
Dostları ilə paylaş: