R. I. Nurimbetov, S. I. Ahmedov

H ’ni
- t yilida i-mahsulot birligi bo‘yicha soliqlar ulushining bashorati; 
p!
- t yilida i-mahsulot birligi bo‘yicha yangi tovaming foydalilik 
samarasi (unumdorligi) bashorati; 
Z\
- t yilida yangi tovarlami 
o ‘zlashtirish hisobiga tovar birligini sotib olish, uni tashish, montaj 
qilish, ishga tushirish, ta’mirlash bazasini qurish, xizmat qilish uchun 
kadrlami tayyorlash, zaxira qismlaming aylanma jamg‘armalarini 
va boshqalami yaratish uchun qilingan birlik xarajatlar (eski asosiy 
jam g‘armalaming elementlarini tugatish).

---

Agar iste’molchining yangi tovami ishga tushirishi tashqi 
muhitning ekologik yoki ijtimoiy parametrlarini o‘zgartiradigan bo‘lsa, 
ular bir paytda (3.1.)ga o‘xshash formula bo‘yicha hisoblanadi, lekin 
bu pararaetrlar yangi tovarda eskisiga nisbatan yomon bo'lmasligi 
kerak. Umumiy ko‘rinishda yangi tovami joriy qilishdan mos 
keluvchi ekologik yoki ijtimoiy samara (pul ko‘rinishida) quyidagi 
formula bo‘yicha aniqlanadi:
Z o n = ( K - K a ) 'C 'PMrl.
(3.5)
Bu yerda, 
R
's -1 yilida eski tovaming natural o‘lchov birligidagi 
(masalan, atmosferaga va erga chiqarilgan zaharli moddalar, 
radioaktivlik darajasi, vibratsiya va h. k. lar) ekologik yoki ijtimoiy
ko'rsatkichi; 
R
'n-yangi tovar uchun shuning o ‘zi; 
C'Pbir, - R
ko'r­
satkichi birligining qiymat bahosi.
К о‘rib 
chiqilgan 
hisob-kitoblarda 
iqtisodiy 
samaradorlik 
mohiyatan butun dunyo amaliyotida keng qoilaniladigan sof 
diskontlashgan daromad (SDD)ning sinonimi hisoblanadi. Menejment 
tizimini takomillashtirish bo‘yicha chora-tadbirlami iqtisodiy asoslash 
uning samaradorligini oshirishga va barqaror amal qilishiga imkon 
beradi.
Tayanch iboralar: boshqarish texnologiyasi, qaror, qarorlarni 
iqtisodiy asoslash, tahlil, nazorat, maqsadlar qarori, menejmentning 
asosiy kategoriyalari va qonunlari, optimallashtirish, ekspert taxlili, 
dastur, tajriba, variant, tizim, sifat.