III b o b . SHAHARSOZLIK LO YIH AIASH NING EKOLOGIK ASOSLARI III. 1. Shaharsozlik konsepsiyalari Shaharsozlik o ‘zining rivojlanishi jarayonida nuiallif-
larning q o ‘ygan m aqsadi b o ‘lgan, atro f-n u ih itn i nuiho-
faza qilish va yaxshilashga yo‘naltirilgan ko‘pdan-ko‘p turli-
tum an g‘oyalar, nazariy konsepsiyalar, loyihaviv taklif-
larni ko‘rib chiqdi:
1. 20-asrning boshi; E.G ovardning — «Bog‘ — sha-
hari». Bog‘ — sh ah ar m ehnat qiladigan, m uloqat, dam
olish va yashash joylari h ar bir yashovchi uchun piyoda
harakatda yetish mumkin bo'lgan joydajoylashgan, ixcham
tas'nkil qilingan kichikroq q o ‘rg‘ondir. S h ah ar kuchli
o ‘rmon-park hududiga ega bo‘lishi lozim. Loyiha bo‘yicha
bog‘-shahar atrofida zararsiz korxonalar joylashadi.
2. 20-asrning 20—30-yillarida V.Lavrov, L.Leonidov,
M .Ginzburg, ham da 1931 yilda Le Korbyuze tom onidan
shaharlarni chiziqli yo‘nalishda taraqqiy ettirish g ‘oyasi
olg‘a surilgan. Bunda shaharning atrof-m uhit bilan barqa-
ror aloqasi saqlanib qoladi. Rejada 4 km ga yaqin kenglikka
erishilganidan so‘ng shahar uzunasiga rivojlanadi.
3. Shaharlarni transformasiya qilish g‘oyasi:
— joylashuvning tarm oqli strukturasi (M .B arxin)
— shaharlarni bir chiziq b o ‘ylab o ‘sishi va yer yuzasidagi
tabiiy landshaftli yirik hududlarni qishloq xo‘jalik hudu-
di, akvatoriy, o ‘rm o n lar va boshqa shu kabilar k o ‘rini-
shida saqlash;
47
www.ziyouz.com kutubxonasi
3 - r a s m . Shahar kinetik sistemasi asosida joylashtirish
(sxemasi).
1 — o ‘zcik-uylcir; 2 — ramali karkas; 3 — ishclan chiqqan uylardan bo ‘shatilgan hudud; 4 — jamoat markazi; 5 — ehtiyoj
