kislotali boiganida yog‘ ta’siriga oshqozon shirasining ta’siriga xlorid kislotasini ham ta’siri qo‘shiladi. Suv - m e’daosti bezi sekresiyasi uchun kuchsiz qo‘zg ‘atuvchi b o isa ham organizmda suvning etarli b o iish i m e’da shirasining ajralishida katta ahamiyatga ega. Organizmni suvga taqchillik sezishi m e’daosti bezi sekresiyasini keskin kamaytiradi. Kam miqdordagi va uncha katta boim agan konsentrasiyadagi (40-50 %) alkogol m e’daosti bezi sekresiyasini tezlashtirish bilan birga tripsinning oqsillami parchalash xususiyatini oshiradi. 0 ‘n ikki barmoqli ichakning shilliq pardasida prosekretin deb ataluvchi nofaol garmon hosil b o ia d i, o ‘z navbatida m e’da shirasining xlorid kislotasi ta’sirida faol sekretinga aylanadi (Beyliss va Starling, 1902). Sekretin qonga so'rilib, m e’daosti bezi hujayralarigacha yetkaziladi va m e’daosti bezi shirasining ajralishini chaqiradi. Sekretin o ‘n ikki barmoqli ichakda ancha katta miqdorda saqlansa, yon bosh ichakda esa uning miqdori ancha kam saqlanadi. Garmon qonga odatda mexanik va 185
asosan kimyoviy qo‘zg ‘atuvchilar ta’sirida, y a ’ni m e’da osti bezi shilliq qatlamidagi m e’da shirasi tarkibidagi xlorid kislota ta’sirida ovqat hazmining oshqozon tipining ichaklar tipiga o ‘tishini ta’min etadi. Sekretin simpatik nervlar ta’sirida faollashadi. Denervasiya qilinganda m e’daosti bezidan sekretin ta’sirida ajralayotgan shiraning miqdori, keskin kamayadi. Sekretin ichaklar reseptorlarini qo‘zg‘atishi natijasida qon bosimi va nafas funksiyalarini reflektor ravishda o'zgarishini chaqiradi. Sekretinni hosil bo‘lishiga xlorid kislotadan tashqari, boshqa
