Rajamurodov z. T., Rajabov a. I. Odam va hayvonlar fiziologiyasi


Voltaning e ’tirozlari uning o ‘zi isbot etgan quyidagi faktga



Yüklə 14,15 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə218/318
tarix25.09.2023
ölçüsü14,15 Mb.
#148184
1   ...   214   215   216   217   218   219   220   221   ...   318
2 5213200508969289537

Voltaning e ’tirozlari uning o ‘zi isbot etgan quyidagi faktga
asoslangan edi: ikki xil metall birlashtirilganda, Galvani tajribasida mis
bilan temir birlashtirilganda potensiallar farqi vujudga keladi, muskulning
qisqarishiga ham sabab shudir.
Galvani bilan Volta o'rtasida qiziq ilmiy munozara boshlandi. Bu
munozara kuchaygan sari tortishuvchi tomonlaming har biri o ‘z
qarashlarining to‘g‘riligini isbot. etish uchun yangi tajribalar qildi.
Galvanining metallarni ishlatmasdan qilgan tajribasi masalani ajrim qilib
berdi. Galvanining ikkinchi tajribasi yoki metallsiz qisqarish deb atalgan
bu tajriba shundan iborat edi: baqaning quymich nervi ajratib olinib,
boldiming ochilgan muskuliga tashlandi: ayni vaqtda muskul qisqardi.
Birinehi holda Voltaning Galvani ikki xil metall o ‘rtasida kelib
chiqqan elektmi ko‘rgan degan da’vosi «hayvonlarda elektr» borligini
shubha ostiga qo‘ygan b o isa , ikkinchi tajriba Galvanining fikrlarini
tasdiqlash uchun hal qiluvchi fakt bo id i.
0 ‘tgan asrning o ‘rtalarida o ‘tkazilgan va ikkilamchi tetanus yoki
ikkilamchi qisqarish deb atalgan tajribalar ayniqsa qiziqarli b o id i. Bir
muskul-nerv preparatining muskuliga ikkinchi muskul-nerv preparatining
nervi qo‘yildi. Birinehi muskul-nerv preparatining nerviga induksion tok
bilan ta’sir etilganda nervi birinehi preparatning muskuli ustiga qo‘yilgan
ikkinchi preparatning muskuli ham qisqardi. Bu hodisa muskul
qo‘zg ‘alganda bioelektr hodisalari keiib chiqadi, bular esa ikkinchi
muskul-nerv preparatining qo‘zg‘alishiga sabab b o ia d i deb tushuntirildi.
328


XIX asming ikkinchi yarmida va XX asrda eng yangi fizik
asboblardan foydalanib o‘tkazilgan tekshirishlar bioelektr hodisalari

Yüklə 14,15 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   214   215   216   217   218   219   220   221   ...   318




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin