davom etadi: hayvon zoologiya silsilasida qancha yuqorida tursa, shok o ‘shancha kuchliroq va uzoqroq davom etadi. Baqada shok bir necha daqiqada o ‘tib ketsa, mushuk bilan itlarda necha kun va haftalab davom 349
etadi. Maymunlarda va odamlarda shok ayniqsa og ‘ir b o iib , uzoq davom etadi. MARKAZIY ASAB TIZIMIDAGI TORMOZLANISH Periferik nervlaming ayrim organlar faoliyatiga tormozlovchi ta’sir etishini bilamiz. Qon aylanishi degan boiim da adashgan nervning tormozlovchi ta’sir ko‘rsatishini bir necha marta aytgan edik. Bu nerv yurak faoliyatini susaytiradi va hatto butunlay to‘xtatib qo‘ya oladi. Hazm organlari, shuningdek boshqa organlaming faoliyatini tekshirganimizda turli nervlaming tormozlovchi ta’sir etishini aytgan edik. 0 ‘tgan asming o ‘rtalarigacha fiziologlar periferik nervlaming ta’sirida organlar faoliyatining susayishini, tormozlanishini bilar edilar, xalos. Dastlab 1862 yilda I.M.Sechenov markaziy tormozlanish hodisasini kashf etdi. Sechenovgacha markaziy asab tizimida faqat qo‘zg ‘alish jarayoni b oiad i deb hisoblanar edi. I.M.Sechenov markaziy asab tizimida tormozlanish hodisasi borligini baqa ustida tajriba qilib kashf etdi. Shu maqsadda baqaning bosh miyasi ochilib, ko‘ruv do‘mboqlarining yuqori chegarasidan ko‘ndalangiga qirqildi. Bosh miyaning oldingi qismi batamom olib tashlanadi. Shu tariqa operasiya qilingan baqada bukish refleksining vaqti aniqlandi. Refleks vaqtining qanchaligi aniqlangandan keyin ko‘ruv do‘mboqlariga osh tuzining kristali qo‘yiladi. Ximiyaviy ta’sirot tufayli bukish refleksi tormozlandi va refleks vaqti uzayib ketdi. Rus fiziologiyasiga asos solgan
