nafas olish soniga ko‘paytirilgan nafas hajmiga teng bo'ladi. Odatiy nafas olishda erkaklarda u 5-8 L.ga, ayollarda esa 3-5 L.ga teng. 0 ‘pka ventilyasiyasining hajmi moddalar almashinuvining jadalligi bilan aniqlanadi. Nafasning daqiqalik mutloq hajmi bolalarda 5 yoshdan boshlab kattalarga nisbatan ancha ko‘p, 12 yoshda voyaga yetgan odamlardan 2 barobar ko‘p. Hattoki, yangi tug‘ilgan bolalarda nafasning daqiqalik hajmi 1 kg tirik massasiga hisoblab chiqilganida voyaga yetgan odamlamikidan 2 marta ortiq. Odamlarda nafasning daqiqalik hajmini eng yuqori bo‘lishi 20-30 yoshda qayd qilinadi. Qarilik paytida o ‘pka ventilyasiyasining hajmi kamayadi. Sog‘lom odamlarda odatiy nafas olishda doimo yurakdan haydalayotgan qonning daqiqalik hajmiga teng bo‘lgan yoki daqiqada o ‘pka kapillyarlaridan o ‘tadigan qon oqimi tezligiga bo‘lgan nisbati bilan aniqlanadi va bu nisbat 0,8-1,0 ga teng bo‘ladi. 0 ‘z-o‘zidan bajarilayotgan nafas olishda o ‘pka ventilyasiyasi kislo- rod qabul qilinish darajasiga mos bo‘ladi. 0 ‘pka ventilyasiyasi alveola- larga kislorodni tushishini va karbonat angidrid gazining chiqarilishini 145
ta’minlydi. Bundan tashqari bu gazlaming arterial qondagi ma’lum tarkibini saqlab turadi. 0 ‘pka ventilyasiyasini imkoniyat darajasida o ‘z- o ‘zidan maksimal tezlashtirishda, nafas chastotalari 1 daqiqada 50-80 gacha, nafas hajmini 2-4 litrgacha, nafasning daqiqalik hajmini 100-200 l.gacha oshiradi. 0 ‘pka ventilyasiyasi gazli soatlar y o ‘rdamida o'lchanadi. QONDA KISLOROD YETISHMASLIGI VA KARBONAT
