ishtirok etishi so ‘lak bezlari tabiyatini shartli refleks y o ‘li bilan boshqarilishidan darak beradi. I. P. Povlov shartli refleks y o ‘li bilan so ‘lak ajralishini o ‘rganib, oliy nerv foaliyati xaqidagi ta’imotga dastlab asos solgan. Kundalik hayotda hayvonga ozuqa bilan birgalikda turli-tuman ta’sirlar ozuqaning ko‘rinishi, joyi hidi va boshqalar ta’sir etib turadi. Ozuqani yemasdan oldin uni ko‘rish, hidlash po‘stloqdagi tegishli zonalarni ta’sirlashtirsa so ‘ngra ozuqani istemol qilish, uzunchoq miyadagi, pirovardida esa p o ‘stloqdagi so ‘lak ajratish markazlaming qo‘zg ‘alishiga sabab b oiad i. Bu xodisa shu tartibda bir necha marta takrorlanganidan so ‘ng po‘stloqdagi ko‘rish, hid bilish va so‘lak ajratish markazlari o ‘zaro funksional jihatdan bir-biriga bogianib, o ‘zaro aloqador b o iib qoladi.Bunday aloqadorlik ancha mustahkamlanganidan so‘ng, ozuqaning ko‘zga ko‘rinishi yohud hidini burunga kirishining o ‘zidayoq mustaqil, ravishda hayvon ozuqani hali yutmasdan turib so ia k ajralishiga sabab bo‘laveradi. Kundalik hayotda ozuqalanish bilan b o g iiq b o ig a n xilma-xil ta’sirotlarga jovaban so ‘lak ajralish bilan b o g iiq shartli reflekslari hosil b o iib turadi. Hayot uchun ahamiyatini yoqotgan, “25 kundan”ya’ni shartli ta’sirot shartsiz ta’sirot bilan, mustahkamlanayotgan shartli refleks esa yoqoladi. Shunday qilib so ia k ajralishi jarayonini shartsiz va shartli murakkab reflektor y o i bilan boshqarilib turadi. Nerv tizimi bilan bir qatorda gumoral sistema ham so ia k ajratishning boshqarilishida ishtirok etadi. Jumladan, parasimpatik nerv sistema qo‘zg ‘alganda kallekrein degan to ‘qima gormoni hosil b oiadi. U qon tomirlarini kengaytirib va hujayralar po‘stining moddalar o ‘tkazish
