Raqamli iqtisodiyotda bulutli hisoblash texnologiyalari va ularning raqamli xavfsizligi

3-rasm. Bulutli hisoblash xizmatining modellari va ular ko‘rsatadigan xizmatlar 
Manba: 
infografika mualliflar tomonidan tuzilgan. 
Raqamli iqtisodiyot sharoitida jahon bozori-
dagi yirik, o‘rta va kichik biznes subyektlari o‘zlari-
ning masofadan ham boshqarsa bo‘ladigan vazifa-
larini maksimal darajada raqamli texnologiyalar, 
xususan, bulutli hisoblash texnologiyalariga o‘tkaza-
yotgan ekan, bu jarayonda, albatta, ularning tijoriy 
yoki kompaniya siri bo‘lmish ma’lumotlarning 
himoyalanganligi muhim ahamiyatga ega.
Bulutli hisoblash texnologiyalari sohasida 
faoliyat yurituvchi provayder kompaniyalar ham o‘z 
o‘rnida o‘zlari taklif etayotgan xizmatlarning raqo-
batbardosh va xaridorgir bo‘lishi uchun uning xavf-
sizligini maksimal darajada ta’minlaydi. Umuman 
olganda, bulutli texnologiyalardan foydalanish ja-
moaviy, xususiy va gibrid holatidagi uch xil ko‘ri-
nishda amalga oshiriladi (4-rasm). 
Bulutli xizmat ko‘rsatuvchi provayderlar 
texnologiyalarni jismoniy jihatdan himoya qiladi. U 
apparat (serverlar, marshrutizatorlar, kabellar va 
h.k.) ruxsatsiz kirish, aralashuv, o‘g‘irlik, yong‘in, 
toshqin va hokazolarga qarshi va buzilish ehtimolini 
minimallashtirish uchun zarur materiallar (himoya 
to‘rlari kabi) yetarlicha mustahkam bo‘lishini ta’-
minlaydi. Bugungi kunga kelib, bulutli xavfsizlik 
sohasidagi eng yaxshi mutaxassislik kompaniyasi 
AQShning Cloud Security Alliance (CSA) hisob-
lanadi. 
RAQAMLI IQTISODIYOT

---

Iqtisodiyot va ta'lim / 2023-yil 1-son
54 
4-rasm. Bulutli texnologiyalardan foydalanishning turli ko‘rinishlari 
Manba: 
rasm mualliflar tomonidan ishlab chiqilgan. 
Tashkilot bulutli hisoblashda xavfni baho-
lashda e’tiborga olinadigan yuzlab holatlar va eng 
yaxshi amaliyotlarni o‘z ichiga olgan qo‘llanmani 
muntazam ravishda yangilab borib, chop etadi.
Asosan, bulutli texnologiyalarning xavfsizli-
giga ikki xil turdagi omillar xavf soladi. Ular hisobni 
o‘g‘irlash hamda maqsadli kiberhujumlardir.