Raqamli iqtisodiyotni rivojlantirishda axborot-kommunikatsion texnologiyalarining o’rni

Iqtisodiyotning glaballashuv tushunchasi.

Ikkinchi jahon urushidan keyin globallashuv jadal sur’atlar bilan qayta boshlandi. Unga texnologiyani takomillashtirish yordam berdi, bu esa dengiz, temir yoʻl va havo qatnovlarini tezlashtirishga, shuningdek, xalqaro telefon xizmatining mavjudligiga olib keldi. Masalan, amerikalik tadbirkor Malkolm Maklin (inglizcha: Malcom McLean) va muhandis Keith Tantlinger[en] 1956-yil aprel oyida birinchi yuk tashish bilan zamonaviy intermodal konteyner tizimini ishlab chiqdilar. Tovarlarni yuklash narxi bir tonna uchun 6 dollardan 0,16 dollargacha kamaydi[8].

1947 yildan boshlab Tariflar va Savdo boʻyicha Bosh kelishuv (GATT), yirik kapitalistik va rivojlanayotgan mamlakatlar oʻrtasidagi bir qator kelishuvlar xalqaro savdodagi toʻsiqlarni bartaraf etishda ishtirok etdi. Ammo bu yoʻnalishdagi haqiqiy yutuq „Kennedi raundi“ dan (1964—1967-yillarda GATT doirasidagi bir qator xalqaro konferensiyalar) keyin sodir boʻldi. Iqtisodiyot tarixchisi P. Barok yozganidek, „Gʻarbiy Yevropada savdoning haqiqiy erkinlashuvi Kennedi raundidan keyin sodir boʻldi“[9]. 1995-yilda GATTning 75 aʼzosi Jahon savdo tashkilotini (JST) tuzdilar.[manba?] .

Yirik mintaqaviy iqtisodiy integratsiya zonalari ham mavjud. 1992-yilda Yevropa Ittifoqi Maastrixt kelishuvlari bilan yagona iqtisodiy hududga aylandi. Bu makon bojxona toʻlovlarini bekor qilishni, ishchi kuchi va kapitalning erkin harakatlanishini, yevroga asoslangan yagona pul tizimini nazarda tutadi. Shimoliy Amerika erkin savdo hududi aʼzolari: AQSh, Kanada va Meksika oʻrtasida kamroq integratsiya kuzatiladi. Sobiq Sovet respublikalarining aksariyati Mustaqil Davlatlar Hamdoʻstligi parchalanganidan keyin unga qoʻshildi va umumiy iqtisodiy makon elementlarini taʼminladi.[manba?] .

Iqtisodiyotning glaballashuv tushunchasi.

• •“Iqtisodiyotning globallashuvi” tushunchasi keskin kuchayish va bir qancha
• •jarayonlarni nazarda tutadi.Misol uchun olishimiz mumkin, tovarlar, kapital,
• •texnologiya, xizmatlar, axborot, odamlarning davlatlararo (transchegaraviy)
• •oqimlari shular jumlasidandir.
• •So‘ngi yilliklarda iqtisodiyotning globallashuv jarayoni haqiqatan ham
• •sezilarli darajada tezlashdi. Biz milliy iqtisodiyotning o‘zaro ta‘sirini kapital vakili •bo‘lgan transmilliy korporatsiyalar va banklar faoliyatining ta’sirini bir vaqtning
• •o‘zida bir nechta davlatlar tomonidan o‘zaro bog‘liqligining tez ortib borayotganiga
• •guvoh bo‘lishimiz mumkin.
• •XXI asr boshlarida 20 mingga yaqin ulkan transmilliy korporatsiyalar
• •o‘zlarining asosan Yevropa, Shimoliy Amerika va Sharqiy Osiyodagi yirik bozorlarda faoliyat yurituvchi ko‘plab sho‘ba korxonalari,jahon savdosining
• •yarmidan koʻpini nazorat qilgani iqtisodiyotning globallashuv jarayoni o‘z aksini topgan

E‘tiboringiz uchun rahmat

Abdumutalov Muhammadjon