RAQAMLI TEXNOLOGIYALARNING YANGI O‘ZBEKISTON RIVOJIGA TA’SIRI Xalqaro ilmiy-amaliy konferensiyasi Hozirgi vaqtda bitta paxta-
to’qimachilik korxonasi uchun bozorda o'z mavqeini saqlab qolish
qiyin, shuning uchun xo'jalik yurituvchi sub'ektlar ko'pincha sa'y-harakatlarni birlashtirish va
birgalikda ishlashdan sinergik samara olish imkonini beruvchi klaster tuzilmalariga
birlashmoqdalar.
2022 yil holatiga ko'ra, O’zbekistonda 163 ta agroklaster faoliyat kor’satmoqda.
Demak paxta-
to’qimachilik klasterlarini tashkil etish zarurati tug’ilmoqda. Ishlab chiqarish
klasterini o’zi nima?
Umumiy ma’noda, ishlab chiqarish
klasteri iqtisodiyotning bir xil yoki bir-
biriga bog‘liq
sohalarida faoliyat yuritadigan va geografik jihatdan bir-biriga yaqin bo'lgan korxonalar guruhidir.
Bu korxonalaming texnologik jihatdan o'zaro bog'liq bo'lishi juda muhimdir. Bundan tashqari,
ushbu korxonalar bitta umumiy maqsad uchun - raqobatbardosh mahsulot ishlab chiqarish uchun
birlashgan.Masalan, paxta-to'qim achilik klasterining texnologik zanjiri paxta xom ashyosini ishlab
chiqarish, uni qayta ishlash, paxta tolasidan kalava ip ishlab chiqarish, gazlama ishlab chiqarish va
tayyor mahsulotlar ishlab chiqarishni o 'z ichiga qamrab oladi. Shu bilan birga, fermerlarni (paxta
xom ashyosini yetishtiruvchilami), paxta tozalash zavodini, paxtani qayta ishlash korxonasini,
to'qimachilik fabrikasini va kiyim-kechak ishlab chiqaruvchi korxonani birlashtirishning maqsadi-
har bir ishlab chiqaruvchining xarajatlarini kamaytiradigan va yakuniy mahsulotning
raqobatbardoshligini oshiradigan yagona tuzilma yaratishdir.
Paxta-
to’qimachilik klasterlarini tashkil
etishning tashkiliy huquqiy asoslari. Zamonaviy
paxta-to'qim achilik klasterini rivojlantirishni davlat tomonidan qo'llab-quvvatlash uchun O
'zbekistonda ishlab chiqarilmaydigan, ushbu klaster ehtiyojlari uchun olib kelinadigan uskunalar,
maxsus transport vositalari va texnika, hayvonlar va o'sim liklar, veterinariya preparatlari, xom
ashyo va materiallar, qurilish mollari va issiqxona komplekslari 2022 yilning 1 yanvariga qadar
muddatda bojxona toiovlaridan ozod qilindi. Shuningdek, paxta-to'qimachilik klasterlari paxta
sanoatini rivojlantirish va qo'llab-quvvatlash uchun belgilangan bir qancha imtiyozlarga ega,
jumladan:
-fermer xo'jaliklariga paxta-
to‘qimachilik ishlab chiqarishining tegishli tashkilotchilari
tomonidan kontraktatsiya shartnomasida nazarda tutilgan miqdorlarda va shartlar asosida avans
berish;
-paxta-to'qim achilik ishlab chiqarishi tashkilotchilari paxta xom ashyosini yetishtirish va
ularga yetkazib berishni moliyalashtirish uchun Molliya vazirligi huzuridagi Qishloq xo'jaligini
davlat tom
onidan qo‘llab
-
quvvatlash jamg‘armasi mablag'lari hisobidan kreditlar ajratish.