Raqamli texnologiyalarning Yangi O‘zbekiston rivojiga ta’siri
RAQAMLI TEXNOLOGIYALARNING
Yüklə 109,74 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
RAQAMLI TEXNOLOGIYALARNING YANGI O‘ZBEKISTON RIVOJIGA TA’SIRI Xalqaro ilmiy-amaliy konferensiyasi metall konstruksiyalar ishlab chiqarish. To‘rtinchisi - malakali kadrlar tayyorlash, ilm-fan va innovatsiyani rivojlantirish. Qora metallar, umuman po‘latning xalq xo‘jaligida ahamiyati juda ham katta. Xalq xo‘jaligida qora metall ishlatilmaydigan soha topilmaydi. Har qanday davlatni iqtisodiy qudrati darajasini birinchi o‘rinda eritib olinadigan po‘lat miqdori bilan aniqlanadi. Po‘latsiz konchilik, neft va gaz tarmoqlari, mashinasozlik, transport, hatto qishloq xo‘jaligi ham rivojlanmaydi. Yuqori marganetsli yeyilishga bardoshli 110Г13Л po‘latni ДСП -6 rusumli asosiy qoplamali elektr yoyli pechlarda eritiladi. Eritish texnologiyasi asosan uchta turdan iborat: - uglerodli shixta asosida aralashmalarni oksidlash yo‘li bilan; - Б 22 markali yuqori marganetsli lomni qayta eritish yo‘li bilan; - ФМн 78, ФМн 88 markali ferromarganets bilan 1 А -4 А po‘lat lomni birgalikda eritish yo‘li bilan. Po‘latni eritish va quyish jarayonida po‘latning kimyoviy tarkibi, oksidlanish darajasi, metall strukturasinig bir xilligi va uni quyish jarayonidagi harorati muhim ko‘rsatkichlardan hisoblanadi. 110Г13Л po‘latni eritishning amaldagi texnologi yasi oldindan va yakuniy kisloroddan tozalash tartiblari bilan hamda quyish jarayonining harorati har xil bo‘lishi farq qiladi. 110Г13Л po‘lat mexanik xossalarning eritish usullariga bog‘liqligi ko‘plab tadqiqotlarda turlicha talqin qilingan. Po‘latni eritish usuli va mexanik xossalari o‘rtasida chiziqli bog‘liqlik mavjud. Ishlab chiqarish usuli 110Г13Л po‘latning mexanik xossalariga ta’sir qilmaydi, kuzatiladigan farq esa kimyoviy tarkibidagi mavjud farqlar, eritish va quyish jarayonidagi farqlar hamda qu ymalarga termik ishlov berish tartibi bilan izohlanadi. Qayta eritish bilan ushbu po‘latni eritishda texnologik jarayon talablariga qat’iy rioya qilishda uning mexanik xossalari (mustahkamligi va egiluvchanligi), ekspluatatsion xossalari (yeyilishga chidamliligi) bilan ham izohlanadi. Qayta eritish usuli bilan olingan po‘latda metallni yaxshilab kisloroddan tozalangan shlak ostida uzoq vaqt saqlab turish hisobiga nometall qo‘shilmalar miqdori kamayishiga moyillik kuzatiladi. Qotishmadagi nometall qo‘shilm alar tabiati va xususiyati quymalarda darz ketish holatlariga ta’sir qilmaydi. Aralashmalarni oksidlash yo‘li bilan yangi shixtada po‘latni eritish usuli po‘latning zarbli qovushqoqligini yaxshilanishi va nometall qo‘shilmalar tabiati va xususiyati eritish ning barcha usullarida bir xilda bo‘lishi aytiladi. Po‘latni eritish 6 tonnali yoyli pechlarda oksidlash, birgalikda eritish va qayta eritish usullarida o‘tkazildi. Qayta eritish va oksidlash usuli bilan olingan 110Г13Л po‘lat eritmalarining katta hajmi tahlil qilindi. Qayta eritish usuli bilan eritilgan po‘latda oksidlash usuli bilan olingan po‘latga qaraganda kremniyning yuqori konsentratsiyasi kuzatiladi. Bu shunday izohlanadiki, chiqindilardan, jumladan, aylanma lomdan iborat bo‘lgan shixta ta rkibida kremniy 0,50 - 0,75 % gacha uchraydi. Eritish jarayonida elektr yoylari zonasida yuqori harorat ta’siri ostida oksidlash atmosferasi bo‘lmaganida shlakdan kremniyning tiklanishi va uning metallga o‘tishi sodir bo‘ladi. |