Referat mavzu: jahon valyuta tizimi va uning rivojlanish bosqichlari bajardi: Pulatov u toshkent 2012

EIning yagona valyuta va kredit bozorida qator moliya 

operatsiyalarining davlat tomonidan tartibga solinishini birxillashtirish va 

erkinlashtirish kutilmoqda, xususan:
• sug`urta va pensiya fondlari endilikda, evro hududida investitsiya 
faoliyati bilan shug`ullanishda bir xil huquqqa ega bo`ladilar. Bu ularni
majburiy tarzda davlat 
qimmatbaho qog`ozlarini sotib olishga bo`lgan amaldagi tartibdan
kutulib, o`z 

---

portfellarini diversifikatsiya qilish imkoniyatini beradi;

• davlat qimmatbaho qog`ozlarini joylashtirish bo`yicha birlamchi dilerlar, 
chegaralangan milliy ustunligini yo`qotadilar;
• ayrim mamlakatlarda, hozirgi kunda maxsus ruxsat talab etiladigan va 
kuchmas mulk garovi evaziga beriladigan kreditlar, evro hududida erkin va tez
ko`chib o`tuvchi tus oladi; 
• hozirgi kunda, milliy pul-kredit siyosatining manfaatlarini ko`zlab,
o`z hududida hamkor-mamlakat banklari faoliyatini nazorat qilish amaliyoti bekor 
bo`ladi;
• EIda soliq tizimlarining integratsiyasi jadallashadi. 
Umuman, mutaxassislarning flkricha, evroning muomalaga kiritilishi
bilan xalqaro iqtisodiy, jumladan, moliya munosabatlarida sezilarli o`zgarishlar 
amalga oshishi bashorat qilinmoqda. Evro hududida pul va kapital bozorida
takliihing kengayishi kutilmoqda, chunki evro hududi mamlakatlari valyuta 
zahiralarini oldingi hajmda saqlashga ehtiyoj bo`lmaganligidan, valyuta
zahiralari hajmini qisqartirish amalga oshirilmoqda. Bu holat, mazkur bozorlarni 
yanada erkin va dinamik bo`lishiga olib keladi, unda asosiy hal qiluvchilik roli
davlatdan, xususiy qarz beruvchilarga o`tadi. Investitsiyalarning asosiy oqimi esa, 
davlat majburiyatlariga emas, balki korxonalar qimmatbaho qog`ozlarini sotib
olishga yo`naltiriladi. Bu, fond bozori bilan ishlab chiqarishni bog`lab, kapital 
aylanmasini tezlashtiradi.
Evroni kiritilishi banklar uchun EIda yagona bank xizmati bozorini, 
shuningdek, yagona davlat va korporativ qimmatbaho qog`ozlar bozorini vujudga
kelishini bildiradi. 
Sanoat korxonalari uchun, evroning kiritilishi, undan baho va to`lov vositasi
sifatida foydalanish, shuningdek, hisob-kitoblar hamda valyuta riskini sug`urtalash 
bilan bog`liq xarajatlar pasayishini bildiradi. Bu ayniqsa, moliya korxonalarini
soglomlash-tirishda muhim rol o`ynaydi. Ular aktsiyalarining daromadligi oshadi 
va nisbatan yaxshi rivojlanmagan Janubiy Yevropa davlatlari iqtisodiyotini
Shimoliy davlatlar darajasiga tenglashishini tezlashtiradi. 

---

Jahon moliya markazlari masalasida esa, agar Buyuk Britaniya evro

hududiga kushilmasa, unda yetakchilik mavqei Londondan Frankfurt-Mayn va 
Parijga o`tishi kutilmoqda. EIining valyuta va iqtisodiy birlashuvi, kelgusida
jahon xo`jaligida kuchlar nisbatini «yangi Yevropa» foydasiga qarab 
o`zgarishiga hamda AQSH va Yaponiyaning jahondagi mavqeining
kuchsizlanishiga olib kelishi mumkin.