Referat tema: Bank esap beti shártnaması. Esap kitapalar Orınladı: Abutov B. Qabılladı: Ganiev E. Reje: Kirisiw

II-bap. Bank esap beti shártnamasın dúziw.

1. 
   Bank esap beti shártnamasınıń forması.
   

Bank esapbeti shártnaması jazba formada dúziliwi kerek.
Bank esapbeti shártnamasınıń jazba formasına ámel etpeslik bul shártnamanıń haqıyqıy emesligin keltirip shıǵaradı. Bunday shártnama óz-ózinen haqıyqıy emes.
Bank esapbeti shártnamasın májburiy túrde jazba formada dúziliwi tómendegi faktorlarǵa tiykarlanǵan:

• 
  birinshiden, bul óz-ara, konsesual, haqı esesine dúziletug’in shártnama bolıp tabıladı;
  
• 
  ekinshiden, yuridikalıq shaxslar hám jalǵız isbilermenlerdiń múlkshilik qatnasıqların shólkemlestiriw hám ámelge asırıwlarındaǵı tiykarǵı shártlesiw esaplanadı.
  

Puqaralar menen dúziletuǵın bank esapbeti shártnaması salıstırǵanda kem tarqalǵan shártnama bolıp tabıladı. Sebebi, usı shártnama bir esapbetten basqa esapbetke ótkeriletuǵın naq pulsız esapkitaplardı ámelge asırıwǵa, sonıń menen birge naq pul qarjıların alıwǵa mólsherlengen. Bank esap betinde turǵan pul qarjıları mánisinen bir qıylı zat bolmay, bálki bankke salıstırǵanda qoyılatuǵın minnetleme huqıqıy talap esaplanadı. Bunıń menen bank esapbeti shártnaması mısalı, amanat saqlaw shártnamasınan parıq etedi.
Bank esapbeti shártnamasınıń jazba formasına ámel etpew bul shártnamanıń haqıyqıy emesligin keltirip shıǵaradı. Bunday shártnama óz ózinnen haqıyqıy sanalmaydı.
Bank esap beti shártnaması bank tárepinen qarıydar yamasa ol kórsetken shaxsqa bankte tárepler kelisken shártlerde esapbet ashıw jolı menen dúziledi.
Yuridikalıq shaxslar hám puqaralar ózlerine esap-kitap hám kassa xızmeti kórsetetuǵın banklerdi ǵárezsiz tańlaydı. Bank arnawlı bir túrdegi esapbetler ashıw ushın járiyalaǵan, nızamda hám nızamǵa muwapıq belgilep qoyılǵan bank qaǵıydalarında názerde tutılǵan tiyisli talaplarǵa sáykes keletuǵın shártler tiykarında esapbet ashıw usınıs etip shaqırǵan qarıydar menen bank esapbeti shártnaması dúziwi shárt. Bank tiyisli operaciyalardı ámelge asırıw nızamda, banktiń shólkemlestiriw hújjetlerinde hám oǵan berilgen licenziyada názerde tutılǵan esapbetti ashıw biykar etiwge haqılı emes, áne sonday biykar etiwge bankte bank xızmeti kórsetiwge qabıllaw múmkinshiligi joq ekenligine sebep bolǵan jaǵdaylar bunnan tısqarı.
Bank esap beti shártnamasın ashıw ámeliyatta qaǵıyda menen de eki usılda, yaǵnıy: birden-bir hújjet formasında shártnama dúziw hám qollaw; bunday hújjetti rásmiylestirmesten ámelge asırıladı. Bank esapbeti shártnamasınıń joqlıǵı shártnamalıq qatnasıqların joqlıǵın ańlatpaydı. Mısalı, qarıydar esapbetiniń bir bankten basqa bankke ótkeriwge razılıq beriliwi aldınan olar ortasında shártnama dúzilgenligin ańlatpaydı. Usınıń sebebinen qarıydar tárepinen esapbet ashıw haqqında arza beriwdiń ózi oferta, bank basqarıwshısınıń oǵan qol qoyıwı bolsa, aktsept ańlatadı.
Bank esapbeti shártnamasında bank qarıydardıń esap betine kelip túsip atırǵan pullardı esapbetke kiritip qoyıw, qarıydardıń esapbetindegi pullardı basqarıw boyınsha tapsırmaların orınlaw shártleri, buǵan baylanıslıǵı qarıydar hám de bank huqıqları hám minnetlemeleri, bank xızmetleri ushın tóleniwi kerek bolǵan komissiyalar hám de taǵı basqa shártler belgilep alınadı. Bank esap beti úshinshi shaxs paydasına da ashılıwı múmkin.
Qarıydarlar tárepinen esapbetler ashıw ushın bankke tiyisli hújjetler usınıs etilgen kúnnen keyin, bankler eki jumıs kúni dawamında, eger nızam hújjetlerinde basqasha jaǵdaylar názerde tutılmaǵan bolsa, olarǵa esap betler ashıwları shárt. Esap betler ashıw ushın hújjetler qarıydardıń imza úlgileri hám móri qoyılǵan betlerde kórsetilgen yamasa qarıydardıń isenim xatı tiykarında wákil etilgen shaxslar tárepinen shaxsan usınıs etiledi. Bankler tárepinen nızam hújjetlerinde názerde tutılǵan hújjetlerden basqa qosımsha hújjetlerdi talap qılıw qadaǵan etiledi.

2.