Reja : 1 Nizoli vaziyatlar haqida tushuncha

2. Nizoli vaziyatlarni bartaraf qilish  
Nizoli vaziyatlarni bartaraf qilish uchun metodlarning ikki guruhidan-
strukturali va shaxslararo usullaridan foydalanish mumkin.
Ishga qo’yiladigan talablarni natijalar darajasini, (har bir ishchi 
kutilaѐtgan natijalar darajasini, kim turli axborotlarni qabul qilishini va x.k.);
Koordinatsion va integratsion metodlar (ulardan biriguruh zanjiri. 
Rahbar odamlarni o’zaro ta’sirini, qarorlar qabul qilish)ni, tashkilot ichidagi 
axborotlar oqimini tartibga keltiradi, natijada nizolarni vujudga kelishini oldini 
oladi;
Xodimlarni barcha kuchlarini umumiy maqsadga erishishiga 
yo’naltiradi;
Mukofotlar tizimini yaratish (minnatdorchilik, mukofot berish, xizmat 
lavozimini ko’tarish orqali odamlar xulqiga ta’sir etish orqali nizoli 

---

vaziyatlarni boshqarish mumkin). bo’yin tovlash (ѐki qochish), tekislash 
(moslashish), kompromiss, raqobat, hamkorlik kabilarni nizoli vaziyatlarni 
bartaraf qilishning shaxslararo metodlari deb atash mumkin.
Bo’yin tovlash -nizoli vaziyatni inkor qilish shaklida namoѐn 
bo’ladigan munosabat. Bunda rahbar vaqt, resurslar etishmasligini, muammoni 
unchalik ahamiyatli emasligini bahona qiladi.
Bunday hatti-harakatning shiori ―Pashshadan fil yasash kerak emas‖.
nizoni xal qilishni ortga surish (o’z-o’zidan tinchib qoladi), raqiblarga 
o’z adovatlarini o’ylab ko’rishlariga imkon berish.
Tekislash –bu ikkinchi tomonni qiziqishlarini manfaatini unga 
moslashish orqali qoniqtirish bo’lib, o’z manfaatlarini qondirilishiga katta 
ahamiyat bermaslik. Bunda ―Sen yutishing uchun men yutqazishim kerak‖ 
printsipi asosida harakat qilinadi. Bunda nizoni rivojlanib ketishidan qochish 
va haqiqat ―raqibi‖ tomonida deb tushunish, kelajakda sherigi bilan til 
topishiga intilish bunday xulqning namoѐn qilish sababi bo’lib hisoblanadi.
Kompromiss –bu tomonlarni fikrlarini, pozitsiyalarni ochiq 
muhokama qilib, har ikkala tomon uchun ham qulay va ma’qul echimni topish 
usulidir.
Bunday ѐndoshuvning afzalligi shundaki, bunda tomonlarni huquq 
va vazifalarini muvozanatlashuvi va da’volar legalligi vujudga keladi.
Kompromis rahbar munosabatlaridagi taranglikni olib tashlashga va 
optimal echimni topishga ѐrdam beradi.
Raqobat –kimnidir g’olib chiqishiga olib keladi va oxir oqibatda 
sherigini yo’q qilishga olib keladi ―Men g’alaba qilishim uchun, sen 
yutqazishing kerak‖. Bu nizoli vaziyatga ѐqimsiz va kam samarali ѐndashuv 
bo’lib, hisoblanadi, lekin bunda yana shuni tan olish kerakki, raqobat qobiliyat 
va talantni stimullashtiradi.
Raqobat ko’pincha o’zini yuqori baholab va raqibini etarli 
baholamagandan kelib chiqadi.