Reja: III guruh anionlarining sifat reaksiyalari

NO₃^- NITRAT IONIning ANALITIK REAKSIYALARI
Antipirin bilan reaksiyasi. Antipirin C₁₁H₁₂N₂O nitrat ionlari bilan kuchli kislotali sharoitda qizil rangli nitroantipirin hosil qiladi:

Ish tartibi
Probirkaga 2 tomchi natriy nitrat tuzi eritmasidan solib, ustiga 2 tomchi 5%li antipirin eritmasi qo‘shilib va extiyotlik bilan konsentrik sulfat kislotasi tomizilib (12-15 tomchi), xar bir tomchidan so‘ng probirka silkitiladi. Ravshan qizil rangning hosil bo‘lishi kuzatiladi.
NO₂^- NITRIT IONI ANALITIK REAKSIYALARI
Kuchli kislotalar bilan reaksiyasi (farmakopeya usuli) Nitrit eritmasiga suyultirilgan sulfat yoki xlorid kislotasi eritmalarining ta’siri natijasida azot (II) va (IV) oksidiga parchalanuvchi nitrit kislotasi hosil bo‘ladi:2NO₂^- + 2H⁺ = 2HNO₂ = NO + NO₂ + H₂O
parchalanish xarorat ko‘tarilishi, sulfat kislota konsentratsiyasi ortishi bilan kuchayib, qo‘ng‘ir rangli NO₂ ajralib chiqishi kuzatiladi.
Kaliy yodid bilan reaksiyasi. Suyultirilgan sulfat kislotali sharoitda nitritlar KJ dan erkin J₂ ajratib chiqaradilar: 2NO₂^- + 2J^- + 4H⁺ = J₂ + 2NO + 2H₂O
NO₃^- ionlari reaksiya sharoitida yodid ionlari bilan ta’sirlashmaydi va NO₃^- ishtirokida NO₂^-ni aniqlashda mazkur reaksiyadan foydalaniladi.

Ish tartibi

Probirkaga 2—3 tomchi natriy nitrit, 2-3 tomchi 2 n sulfat kislotasi, 2-3 tomchi kaliy yodid va 1 tomchi 0,5%li kraxmal eritmalari qo‘shiladi. Eritmaning ko‘k rangga bo‘yalishini kuzating.
Kaliy permanganat bilan reaksiyasi. Kaliy permanganatning sulfat kislotali eritmasi nitrit ionlari ta’sirida rangsizlanadi: 5NO₂^- + 2MnO₄^- + 6H⁺ = 5NO₃^- + 2Mn²⁺ + 3H₂O
Ish tartibi
Probirkaga 2-3 tomchi KMnO₄, 2-3 tomchi 2n H₂SO₄ va 5-6 tomchi natriy nitrit solinadi. Eritmaning rangsizlanishini kuzating.
NITRIT IONINING PARCHALANISHI
Nitrit ioni NH₄⁺ioni ishtirokida qizdirish natijasida azot va suv hosil qilib parchalanadi:
NO₂^- + NH₄⁺ = N₂ + H₂O
Ish tartibi:
Probirkaga 5 tomchi natriy nitrit tuzi eritmasi ustiga to‘yingan eritma hosil bo‘lgunicha qattiq NH₄Cl yoki (NH₄)₂SO₄ qo‘shib isitiladi. Eritmaning aloxida qismidan NO₂^- ga KJ bilan kraxmal ishtirokida reaksiya bajarilib, uning to‘liq parchalanishi tekshiriladi.