Reja: Kirish Bob. Shimoliy Amerikaning Yevropa mustamlakasi



Yüklə 83,11 Kb.
səhifə12/16
tarix06.06.2022
ölçüsü83,11 Kb.
#60781
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   16
shimoliy amerika Yevropa tomonidan o\'zlashtirilishi

o't o'chiruvchilar
Fuegiyaliklar dunyodagi eng qoloq qabilalar qatoriga kirgan. Tierra del Fuego arxipelagida hindlarning uch guruhi yashagan: Selknam (u), Alakaluflar va Yamana (Yaganlar).
Selknamlar Tierra del Fuegoning shimoliy va sharqiy qismlarida yashagan. Ular guanako lamani ovlashdi va yovvoyi o'simliklarning mevalari va ildizlarini yig'ishdi. Ularning qurollari kamon va o'q edi. Arxipelagning g'arbiy qismidagi orollarda Alakaluflar yashab, baliq ovlash va mollyuskalarni yig'ish bilan shug'ullangan. Oziq-ovqat izlab, ular hayotlarining ko'p qismini qirg'oq bo'ylab harakatlanib, yog'och qayiqlarda o'tkazdilar. Ularning hayotida kamon va o'q bilan qush ovlash kamroq rol o'ynagan.
Yamanalar qisqichbaqasimonlar, baliq ovlash, muhrlar va boshqa dengiz hayvonlarini, shuningdek qushlarni ovlash bilan yashagan. Ularning asboblari suyak, tosh va qobiqlardan yasalgan. Uzun belbog'li suyak garpun dengiz baliq ovlashda qurol bo'lib xizmat qilgan.
Yamanalar ukurlar deb ataladigan alohida urug'larda yashagan. Bu so'z turar joyni ham, unda yashovchi qarindoshlar jamoasini ham anglatardi. Bu jamoa a'zolari bo'lmaganda, ularning kulbasini boshqa jamoa a'zolari egallashi mumkin edi. Ko'pgina jamoalarning uchrashuvi kamdan-kam uchraydi, asosan dengiz o'lik kit qirg'og'ida yuvilganda; keyin, uzoq vaqt davomida oziq-ovqat bilan ta'minlangan, Yamanas bayramlar o'tkazdi. Yaman jamoasida tabaqalanish yo'q edi, guruhning eng keksa a'zolari o'z qarindoshlari ustidan hokimiyatni amalga oshirmadilar. Maxsus pozitsiyani faqat ob-havoga ta'sir qilish va kasalliklarni davolash qobiliyatiga ega bo'lgan tabiblar egallagan.
pampa hindlari
Evropa istilosi paytida Pampa hindulari aylanib yurgan ovchilar bilan yurishgan. 18-asr oʻrtalarida pampalar aholisi Patagoniyaliklar ov uchun otlardan foydalana boshladilar.) Ovning asosiy ob'ekti va oziq-ovqat manbai guanakolar bo'lib, ular boladan ovlangan - ularga og'irliklar bog'langan bir dasta kamar. Pampas ovchilari orasida doimiy aholi punktlari yo'q edi; vaqtinchalik lagerlarda ular 40-50 guanako terisidan soyabon chodirlar qurdilar, ular butun jamoa uchun turar joy bo'lib xizmat qildi. Kiyimlar teridan qilingan; Kostyumning asosiy qismi beliga belbog' bilan bog'langan mo'ynali kiyim edi.
Patagoniyaliklar 30-40 ta nikohlanuvchi juftlarni o'z avlodlari bilan birlashtirib, qon qarindoshlarining kichik guruhlarida yashab, sayr qilishgan. Jamoa rahbarining kuchi o'tish va ov paytida buyruq berish huquqiga qisqartirildi; boshliqlar boshqalar bilan birga ov qilganlar. Ovning o'zi jamoaviy xarakterga ega edi.
Animistik e'tiqodlar Pampas hindularining diniy g'oyalarida muhim o'rin tutgan. Patagoniyaliklar dunyoni ruhlar bilan to'ldirishdi; o'lgan qarindoshlarga sig'inish ayniqsa rivojlangan.
Araukanlar janubiy markaziy Chilida yashagan. Kechua qabilalarining ta'siri ostida araukanlar dehqonchilik bilan shug'ullangan va lamalar etishtirilgan. Ular lama-guanako junidan gazlamalar ishlab chiqarishni, kulolchilik va kumushni qayta ishlashni rivojlantirdilar. Janubiy qabilalar ovchilik va baliqchilik bilan shug'ullangan. Araukanliklar 200 yildan ortiq vaqt davomida yevropalik bosqinchilarga o'jar qarshilik ko'rsatishlari bilan mashhur bo'ldilar. 1773 yilda Araukaniya mustaqilligi ispanlar tomonidan tan olingan. Faqat ichida kech XIX v. mustamlakachilar araukanlarning asosiy hududini egallab oldilar.)

Yüklə 83,11 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   16




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin