Reja: Mustaqillik yillarida ma`naviy va ma`rifiy hayot

Qo’shimcha materiallar:
-Shu o‘rinda qayd etishimiz juda ham lozimki, 1995 yilda 149ta matbaa korxonasi bor edi, xolos. 2017 yilning 27 iyun holatiga esa 118 nashriyot va 1760 matbaa korxonalari davlat ro‘yxatiga olingan. Har yili 7 tilda 60 million nusxadan ortiq kitob chop etilmoqda. Bu esa aholi jon boshiga hisoblanganida, yiliga taxminan 1,8tadan kitob to‘g‘ri kelishini ko‘rsatib turibdi («Xalq so‘zi» gazetasi 2017 yil 2 fevral, «Namangan haqiqati» gazetasi 2017 yil 28 iyun).
1991 yilda 395 OAV faoliyat ko‘rsatgan bo‘lsa, 2017 yilga kelib ularning soni esa 1 ming 600tadan o‘tdi. 689 gazeta, 283 jurnal, 15ta byulleten-axborotnomalar chop etilmoqda («Hurriyat», 2017 yil 28 iyun). «UZ» domenlarining soni 2016 yil 1 yanvar holatiga binoan, 25,2 mingdan ortib ketdi. ZiyoNET axborot ta'lim tarmog‘iga bo‘lsa 2015 yilning o‘zida 109 mingdan ziyod yangi material joylashtirildi. 2007 yilda yurtimizda Internetdan foydalanuvchilar soni qariyb 1 million kishini tashkil etgan bo‘lsa, 2017 yilga kelib 15 million kishidan ham oshib ketdi. OAV sifatida ro‘yxatdan o‘tgan Internet-resurslarning soni bo‘lsa so‘nggi 5 yilda 2 baravarga oshdi.
2016 yili OAV sifatida ro‘yxatdan o‘tkazilgan veb-saytlarning soni 332tani tashkil etib, Internet resurslari orqali o‘zbek, rus, ingliz, fransuz, nemis, xitoy va boshqa tillarda betinim axborot tarqatilmoqda («Milliy tiklanish» gazetasi, 2016 yil 27 yanvar).
Mamlakatimizda axborot sohasini isloh qilish, so‘z va axborot erkinligini ta'minlash bo‘yicha bosqichma-bosqich va aniq majmuaviy chora-tadbirlar amalga oshirilmoqda. 2017 yil 1 yanvar holatiga binoan, respublikamizda faoliyat yuritayotgan OAV soni 1514taga, nashriyotlar 122taga, matbaa korxonalari esa 1760taga yetdi. Judayam e'tiborlisi shundaki, milliy media makonda xususiy sektorning ulushi ham tobora ortib bormoqda. Yurtimizdagi OAVning 975tasi, nashriyotlarning bo‘lsa 57tasi nodavlat tashkilotlari hisoblanadi. Noshirlik va matbaachilik sohasida faoliyat olib borayotgan imtiyoz va yengilliklar ularning moddiy-texnika bazasini mustahkamlashga xizmat qilmoqda. Birinchi Prezidentimizning 2011 yil 30 dekabrda imzolagan «Ommaviy axborot vositalarini yanada rivojlantirish uchun qo‘shimcha soliq imtiyozlari va afzalliklar berish to‘g‘risida»gi qarori bilan soha korxonalari besh yil muddatga bir qator soliq va bojxona to‘lovlari to‘lashdan ozod etilgan edi. Davlatimiz rahbari Shavkat Mirziyoevning 2016 yilning 27 dekabridagi «O‘zbekiston Respublikasining 2017 yilgi asosiy makroiqtisodiy ko‘rsatkichlari prognozi va Davlat byudjeti parametrlari to‘g‘risida»gi qaroriga muvofiq, mazkur imtiyozlar 2019 yilgacha uzaytirildi. Shuningdek, mikrofirmalar hamda kichik korxonalarga mansub bo‘lgan matbaa tashkilotlari uchun yagona soliq to‘lovining stavkasi 6 foizdan 5 foizga qadar kamaytirildi. «Ijod» jamoat fondiga to‘lanadigan majburiy ajratmalar miqdori 2 foizdan 1 foizgacha pasaytirildi. («Xalq so‘zi» gazetasi, 2017 yil 2 fevral).
-Birinchi Prezident Farmoniga asosan esa «O‘zbekteatr» ijodiy birlashmasi tashkil etildi. Ma'naviy hayotimiz uchun benihoya muhim ahamiyatga molik san'at sohasining keyingi taraqqiyotiga beminnat xizmat qiluvchi «Teatr» nomli jurnalga ham asos solindi. Hozirgi davrda mamlakatimizda 37ta teatr, jumladan, 1ta opera va balet, 6 ta drama teatri, 1ta musiqali komediya, 13ta musiqali drama, 4ta yosh tomoshabinlar, 1ta satira, 10ta qo‘g‘irchoq teatri, 1ta teatr studiyasi hamda 43ta havaskorlik xalq teatri jamoalari elimizning ma'naviy ehtiyojlarini, ma'lum bir darajada, qondirib kelmoqda. Birgina 2016 yilning o‘zida yurtimiz teatrlarida 15 mingga yaqin spektakl namoyish etildi va ularni 5 milliondan ziyodroq yaqin tomoshabin ko‘rdi. Ko‘zlarni va dillarni, ko‘ngilni yanada quvontiradigan ushbu raqam yildan-yilga tobora oshib borayotganligidan esa o‘zingiz ham, doimo teatrga tushib turganingiz tufayli, juda yaxshi boxabarsiz.
O‘zbekistonning teatr jamoalari xorijiy davlatlarda tashkil qilingan bir qator xalqaro teatr anjumanlaridayam muvaffaqiyatli ravishda ishtirok etib kelayotganini o‘zingiz ham yaxshi bilasiz.
2011 yilda «Diydor» teatr-studiyasining Fransiya davlatida ijodiy safarda bo‘lishi, Yoshlar teatrining esa Sankt-Peterburgda bo‘lib o‘tgan «Boltiq uyi» xalqaro festivalidagi muvaffaqiyatli ishtiroki, poytaxtimizda bo‘lib o‘tgan «Toshkent bahori» an'anaviy xalqaro teatr festivali teatr san'atining haqiqiy muxlislariga betakror hamda g‘oyat ulkan quvonchni bag‘ishladi. Ko‘pgina chet ellik mashhur teatr arboblari ham yurtimizga kelib, o‘z jamoalari bilan o‘zlarining san'atlarini namoyish etmoqdalar, o‘zbek milliy teatr san'atining yutuqlaridan, aktyorlarimizning mahoratidan nihoyatda hayratlanib, bu boradagi bizning tajribamizni jiddiy ravishda o‘rganib, o‘z navbatida o‘zlarining o‘ziga xos tajribalari bilan ham beminnat ravishda o‘rtoqlashishda davom etmoqdalar.
Hozirgi kunlarda o‘rtacha har bir million kishiga hisoblaganda teatrlar soni bo‘yicha O‘zbekiston dunyodagi eng yuqorigi o‘rinlardan birini munosib ravishda egallab turibdi. O‘zbek Milliy akademik drama teatri o‘zining beqiyos san'ati, mahorati, klassik asarlarning betakror ijrosi bilan nafaqat milliy san'atimiz muxlislarini, shu bilan birga dunyodagi manaman degan teatrlarning juda mashhur rejissyor va aktyorlarini, ularning eng nozikta'b teatrshunoslarini ham doimiy tarzda behad havas va beqiyos hayratga solib kelmoqda.
O‘zbek Milliy akademik drama teatrining nafaqat o‘z diyorimiz, shu bilan birga, Markaziy Osiyo mintaqasida professional teatr san'atiga asos solish va uni yanada yuqori darajada rivojlantirish, xalqimizning boy madaniy merosi va an'analarini asrab-avaylash, yurtdoshlarimiz, ayniqsa yosh avlodimizni milliy va umumbashariy qadriyatlar, Ona Vatanga, Ota makonga chin mehr-muhabbat va sadoqat ruhida tarbiyalash borasidagi eng ulkan xizmatlarini inobatga olib hamda tashkil etilganligining 100 yilligini o‘ta munosib ravishda nishonlash maqsadida 2014 yilning 22 yanvarida maxsus qaror qabul qilinganligi va bayram tantanalaridan esa o‘zingizam boxabarsiz.
Butun dunyoning aksariyat katta yoshli ahli qirg‘inbarot 1- jahon urushi janggohlarida bir-birini o‘ldirish, butunlay qirib tashlash bilan benihoya band bo‘lib turgan o‘sha 1914 yilning o‘zida bizning ulug‘ taraqqiyparvar, ma'rifatparvar jadid bobolarimiz tinchlik-omonlik va taraqqiyotga xizmat qiluvchi kattalar maktabi, ibratxona bo‘lmish buyuk, zamonaviy teatr san'atiga asos solgan edilar.
O‘zbekiston Respublikasi davlati boshlig‘ining «O‘zbek Milliy akademik drama teatrining 100 yilligini nishonlash to‘g‘risida»gi tarixiy qarorining o‘ta samarali ijrosi mustaqil mamlakatimizda barcha aholi, ayniqsa, yoshlarning orasida milliy g‘oya targ‘iboti va ma'naviy-ma'rifiy ishlar samaradorligini yanada oshirishda yangi, mislsiz bosqich bo‘lishiga esa hyech qanday shak-shubha bo‘lishi mumkin emas. Islom Karimovning 2014 yilning 28 noyabrida O‘zbek Milliy akademik drama teatri jamoasiga yo‘llagan tabrigidagi ayrim bir fikr-mulohazalarni tag‘in yodga olsak, foydadan xoli bo‘lmasa kerak: «Bugun biz Milliy teatrimizning tamal toshini qo‘ygan, bu yo‘lda qanday og‘ir to‘siq va sinovlarga duch kelmasin, o‘zligidan o‘z maslagi va maqsadidan qaytmagan, «Teatr – bu ibratxonadir» degan hikmatga asoslanib, ma'naviy jasorat namunasini ko‘rsatib yashagan Behbudiy, Munavvarqori, Avloniy, Cho‘lpon singari ma'rifatparvar bobolar, sahna san'ati fidoyilarining so‘nmas xotirasi oldida boshni egib ta'zim qilamiz. Mustabid tuzum mafkurasi tazyiqlariga qaramay, gumanistik g‘oya va yuksak ijodiy prinsiplarga sodiq qolgan Mannon Uyg‘ur, yetim Bobojonov, Olim Xo‘jaev, Abror Hidoyatov, Shukur Burhonov, Nabi Rahimov, Obid Jalilov, Sora Eshonto‘raeva, Zaynab Sadrieva, Toshxo‘ja Xo‘jaev, Aleksandr Ginzburg, G‘ani A'zamov kabi atoqli ijodkorlarning nomlarini minnatdorlik bilan eslaymiz.
Bu mo‘tabar sahnada yaratilgan Abu Rayhon Beruniy, Ibn Sino, Amir Temur, Mirzo Ulug‘bek, Alisher Navoiy, Bobur Mirzo singari juda buyuk ajdodlarimizning barhayot siymolari esa ming-minglab tomoshabinlarga insoniylik, adolat va ezgulik, mehr-oqibat hamda olijanoblikdan saboq bergani, ularni go‘zallik va nafosat olamiga oshno etib kelayotgani tahsinga loyiqdir...
Siz, azizlar mamlakatimiz teatr san'atining yang yaxshi an'ana va yo‘lini boyitib, yangi avlodlarga bezavol yetkazasiz, yuksak badiiyat va haqqoniylik, eng ezgu maqsadlarga xizmat qilishning ruhi bilan sug‘orilgan yetuk asarlaringiz bilan xalqimiz, eng avvalo, yoshlarimiz ma'naviy olamini yanada yuksaltirishga munosib hissa qo‘shasiz, deb ishonaman» («Erishgan marralar bilan chegaralanmasdan, boshlagan islohotlarimizni yangi bosqichga ko‘tarish – bugungi kundagi eng dolzarb vazifamizdir». 23- jild I. A. Karimov. – T.: «O‘zbekiston», 2015. 98 – 100- betlar).