Reja: umumiy holatlar nisbiy birliklar o‘zgarmas tok dvigatellarining mexanik tavsiflari magnit oqimi o‘zgarmas bo‘lganda mustaqil qo‘zg‘atish chulg‘amli dvigatelning

4. Magnit oqimi o‘zgarmas bo‘lganda mustaqil qo‘zg‘atish chulg‘amli dvigatelning mexanik tavsiflari

Yakor reaksiyasini amalga oshirish maqsadida dviga­tel qo‘shimcha qutblarga ega, deb hisoblaymiz. Yakor zanji­rining qarshiligi R, u yerdan oqayotgan tokning qiy­matiga bog‘liq bo‘lmagan holda cho‘tkalardagi kuchlanish tushishi hisobga olinadi. U holda qo‘zg‘atish chulg‘amidan oqayotgan tok o‘zgarmas va buning nati­jasi o‘laroq magnit oqimi ham o‘zgarmas bo‘lganligi uchun dvigatel mexanik tavsifining tenglamasi quyidagi ko‘rinishga ega bo‘ladi:

(20)

bu yerda: K_E = C_EФ; K_M = C_MФ; w₀ — ideal salt yu­rish tezligi, Ф = Ф_nom bu (20) tenglamadan dvigatelning elektromexanik tavsifi tenglamasini olish mumkin:

w = w₀-(R/K_E)•I. (21)

Bu (20) va (21) ifodalar K = R/(K_EK_M)^-1 va w₀ o‘zgarmas qiymatlarida to‘g‘ri chiziq tenglamasiga aylanadi, ya’ni:

w = w₀-KM yoki w = w₀ - K₁I, (22)

2- rasm. Mustaqil qo‘zg‘atishli o‘zgarmas tok dvigatelining kuchlanish o‘zgarmas bo‘lgandagi va yakor zanjiridagi qarshiliklar o‘zgargandagi (a), kuchlanish nol bo‘lgandagi (b) mexanik tavsiflari
bu yerda: K va K₁ — mexanik va elektromexanik tavsif­lari qiyaligi burchagining tangensiga teng.
Bu parametrlarning mexanik tavsif qiyaligi koeffitsiyentlari bilan bog‘liqligini aniqlash mumkin


K = bw_nom/M_nom; K₁ = K_Mw_nom b/M_nom.

(20) tenglamaga muvofiq dvigatel sun’iy mexa­nik tavsiflarining ikki turini (tarmoq kuchlanishi o‘zgarmas bo‘lib, yakor zanjiri qarshiligi R ning qiymatini o‘zgartirganda, R ning qiymati o‘zgarmas bo‘lib, yakorga berilayotgan kuchlanishni o‘zgartirganda) kuzatish mumkin.

Tavsiflarning birinchi turi ko‘p nurli yulduzdan iborat bo‘lib, barcha nurlar koeffitsiyenti w₀ va M = 0 nuq­tada kesishadi. Har bir nurning qiyaligi yakor qarshiligi R_ya va yakorga ulangan qo‘shimcha qarshilik R_q larning yig‘indisi bo‘lgan R qarshilikning qiymatiga bog‘liq.
Agar R_q = 0 ga teng bo‘lsa, tabiiy mexanik tavsifni, R_q№0 da esa turli qiyaliklarga ega bo‘lgan sun’iy tavsiflarni olamiz (2-rasm, a).
Xususiy holda, ya’ni U = 0 bo‘lganda mexanik tavsiflar koordinata boshida kesishib, (w₀ = 0, M = 0) ko‘p nurli yulduz ko‘rinishida bo‘ladi.