|
Binder1
Gibberellinler.
Gibberellinler du`ziliine qaray bir-birine ju`da` jaqın bolg`an diterpenoid
ta`biyatlı tetratsiklik karbon kislotalardan ibarat. Bul birikpelerde auksinler sıyaqlı joqarı
biologiyalıq aktivlike iye bolıp, o`simliklerdin` o`siwinde ayrıqsha a`xmiyetke iye bolg`an
fitogormonlar esaplanadı.
Gibberellinlerdin` ashılıw yapon ilimpazları Kurosava, Yabuta ha`m Sumikilerdin` salının` «
bakanaya» (sum paqallar) keselligin u`yreniw waqtında ju`rgizgen ta`jiriybeleri menen
baylanıslı Bul kesellikke ushırag`an salı o`simliginin` boyı saw o`simliklerge qarag`anda
ha`dden zıyat o`sip ketedi. Bul kesellikti salı o`simliginde parazit tu`rinde jasaytug`ın fuzarium
zamarrıg`ının` konidiya stadiyasında payda bolatug`ın gibberella forması tuwdıradı.
Kristall tu`rindegi taza gibberellin birinshi ret fuzarium zamarrıg`ınan ajratıp alıngan ha`m onı
gibberella A dep atag`an. Keyinshelik ajıratılg`an gibberellinlerdin` tiyisli ta`rtip nomeri bolıp,
gibberellin A
2
,A
3
,A
4
, A
5
, A
6
h.t.b. belgiler menen belgilenetug`ın bolg`an.
1956- jılda joqarı da`rejeli o`simliklerdin` tuqımlarınan birinshi ma`rte gibberellin ajıratıp
alıng`an. Keyinshelik olar o`simliklerdin` tu`rli bo`leklerinde- tamırda, gu`linde de bar ekenligi
anıqlang`an.
Ha`zir gibberellinlerdin` o`simlikler kletkasında payda bolatug`ın ta`biy fitogormonlar ekenligi
tolıq sıpatlang`an.
Gibberellinler o`simliklerdin` o`siu`i ha`m rawajlanıwı protsesslerinin` tu`rli ta`replerine ta`sir
ko`rsetedi. Olar o`simliklerdin` boyg`a o`siwinde u`lken a`hmiyetke iye. Olardın` bunday
qa`siyeti a`sirese bir u`lesli o`simliklerge tiyisli bolg`an masaqlılar tuqımlası ua`killerinde anıq
ko`rinedi. Gibberellin o`simliklerdin` kelte boylı formalarında boyg`a o`sirip jiberedi. Sonın`
menen birge olar o`simliklerdin` gu`llew ha`m miywelew protsessilerin basqarıwdada aktiv
qatnasadı.
Gibberellinlerdin` o`simliklerdin` o`siwi ha`m rawajlanıwına ta`siri olardın` o`simlikler
org`anizminde alıp barılatug`ın zat almasıw protsesslerine ta`siri menen tikkeley baylanıslı.
Gibberellinler da`slep o`simliklerde alıp barılatug`ın bioximiyalıq protsesslerdi o`zgertedi. Olar
ta`sirinde fotosintez protsessi aktivlesedi ha`m dem alıw intensivligi artadı. Sonın` menen birge
ko`pshilik gidrolitikalıq fermentlerdin`,a`sirese
- amilaza fermentinin` aktivligi birqansha artadı
Gibberellin ta`sirinde belok penen uglevodlardın`da almasıwı o`zgeredi.
Gibberellinler dıyqanshılıqta ko`p qollanıladı. Olar ku`shli fiziologiyalaq iskerlikke iye
bolg`anlıqtan, ko`pshilik u`aqıtları eritpe tu`rinde isletiledi.
Dostları ilə paylaş: |
|
|