Review article / derleme yazisi bağlanma ve Maternal Bağlanma Konusunda Bir Derleme

Maternal Bağlanma 
Maternal bağlanma, gebelik ile başlayan ve sonrasında 
post-partum dönemi boyunca devam ettiği kabul edilen 
benzersiz bir bağlanma türüdür (Ard, 2000). Bağlanma ve 
bağlanma kuramlarına yönelik yürütülen birçok araştırma 
kapsamında maternal bağlanma anne ve bebek açısından 
en 
derin 
ve 
yakın 
ilişki 
dönemi 
olarak 
değerlendirilmektedir (Bretherton, 1992).
Maternal bağlanmaya ilişkin olarak alan yazında yer alan 
tanımlar incelendiğinde, maternal bağlanmanın “anne ve 
bebek arasında zevk güdüsünü uyarıcı bir etkileşim” 
şeklinde tanımlandığı görülmektedir (Mercer ve 
Ferketich, 1994). Bir diğer maternal bağlanma tanımına 
göre ise maternal bağlanma, sevgi, şefkat, ilgi ile ortaya 
çıkan ve zamana dayalı olarak sürdürülebilirlik özelliğine 
sahip eşsiz bağdır (Muller, 1994). Maternal bağlanma, 
gebe ve doğmamış çocuk arasında oluşan özgün, sevgi 
dolu, duygusal bağ olarak tanımlanmaktadır (Condon ve 
Corkindale, 1997). Doan ve Zimerman (2003) ise 
maternal bağlanmayı, gebelik döneminde var olan, gebe 
ile fetüs arasındaki duygusal yakınlığı temsil eden, 
mevcut ekolojik sistemde gelişen ve annenin zihninde 
canlanan, duygusal becerilerin kullanımını kapsayan 
bağlanma şeklidir diye tanımlamıştır. 
Maternal bağlanma sadece bebeğin yeni hayatındaki 
güven duygusunun sağlanması için değil, eş zamanlı 
olarak annelerin annelik rolünün gelişmesi üzerinde de 
etkili olan önemli bir bağlanma türüdür. Doğum sonu 
dönemde yenidoğan bebek ve anne arasındaki bağın hızlı 
bir şekilde kurulması ve annenin annelik rolünü 
benimsemesi noktasında maternal bağlanmanın önemi 
büyüktür. Maternal bağlanma anne-bebek ilişkisinin 
kaliteli olması noktasında da önemli bir bağlanma 
türüdür. 
Maternal bağlanma kavramının gelişmesine yönelik 
yürütülen araştırmalarda Cranley tarafından yayınlanan 
altı boyutlu model dikkati çekmektedir (Cannella, 2005; 
Cranley, 1981; Cranley, 1979). Cranley tarafından 
geliştirilen modele göre maternal bağlanmanın boyutları; 
Fetüsten kendiliğinden ayrım, 
• 
Fetüs ile olan etkileşim, 
• 
Fetüse özellikler yükleme, 
• 
Kendini adama (kendinden verme), 
• 
Rol, 
• 
Yuva yapma, 
şeklinde sıralanmaktadır. Bu altı boyut, maternal 
bağlanmanın 
ölçülmesine 
yönelik 
ölçeklerin 
geliştirilmesine de katkı sağlamıştır. Cranley’in altı 
boyutlu modelini araştırmalarında kullanan Muller 
(1992), çocuk sahibi olmayı bekleyen annenin, kendine 
primer bakım veren ile ilişkili erken dönem 
deneyimlerinin sonraki bağlanma şekillerini etkilediği 
sonucuna varmıştır. Anne ve bebek arasındaki bağın 
doğum sonrasında ivedi bir şekilde kurulması, annelik 
rolünün kazanılmasının yanı sıra, anne-bebek arasında 
kaliteli ilişkinin kurulması noktasında önemli olduğu 
kanıtlanmıştır (Rodriquez ve ark., 2011). 
Anne ve bebek arasında gelişen maternal bağlanma 
düzeyinin tespit edilmesi önemlidir. Bebeğine zayıf 
maternal bağlanma olasılığına sahip olan annelere 
yönelik uygun süreçlerin başlatılması ve bebeklerine 
yönelik bağlanmada kayıtsız tavır sergileyen annelerin 
motive edilmesi önemlidir (Shieh, Kravitz ve Wang, 
2001). Çünkü, zayıf bağlanma düzeyi, anksiyete ve 
depresyona sebep olmaktadır (Bloom, 1995). Bebeklerine 
yönelik olarak kuvvetli maternal bağlanma geliştiren 
annelerin, duygusal, bilişsel ve davranışsal anlamda 
annelik rolüne diğer annelere kıyasla daha hazır olduğu 
araştırmalar sonucunda ortaya konulmuştur (Siddiqui ve 
ark., 2000).Anne ve bebek arasında söz konusu 
bağlanmanın gelişmesi gerek annenin gerekse yeni 
doğanın hayatı üzerinde önemli etkiye sahip olduğu için, 
maternal bağlanmaya özellikle olumsuz etki ettiği bilinen 
öncüllerin ortadan kaldırılması, anne ve bebek arasındaki 
bağın verimli bir şekilde devamlılığının sağlanması 
noktasında önemlidir.