Risklarni miqdoriy koʻrsatkichlari va ularni baholash usullari

Xejlash va diversifikatsiya qilish orqali risklarni pasaytirish

Xejlash - bu xom ashyo, tayyor mahsulotlar narxlarining oʻzga- rishi, valyuta kurslarining oʻzgarishi va boshqalar bilan bog‘liq. Xedj- lash protseduralari mahsulotni sotib olish (sotish) boʻyicha forvard shartnomalari (Forvard shartnoma - bu majburiy fyuchers shartnomasi boʻlib, unga binoan xaridor va sotuvchi kelgusida belgilangan sifat va miqdordagi tovarlarni yoki valyutani belgilangan sanada etkazib berishga kelishadilar. Tovarlarning narxi, valyuta kursi va boshqa shartlar bitim tuzilayotganda belgilanadi.) tuzilguncha yoki belgilan-
gan yangi qiymatidagi valyuta qiymatlari bilan bog‘liq. Xedjlashning asosiy turlari - bu kelajakda mahsulotni shartnomada belgilangan narxlarda sotib olish va sotish boʻyicha tomonlarning oʻzaro majburiyatlarini, shuningdek, valyuta va valyuta opsiyalari boʻyicha forvard shartnomalarini nazarda tutuvchi forvard shartnomalari.
Diversifikatsiya - bu korxonaning texnologik jihatdan turli sohalarini kengaytirish. Bu korxonada turli xil turdagi mahsulotlarni ishlab chiqarishda mahsulotlarning xilma-xilligini oʻz ichiga oladi, ularning bir qismi ishlab chiqarishni ixtisoslashuvi bilan bog‘liq emas va koʻpincha yangi texnologiyalarni ishlab chiqishni talab qiladi; kapital qoʻyilmalarni mintaqalar va ishlab chiqarish turlari boʻyicha diversifikatsiya qilish; moliyaviy aktivlarni diversifikatsiyasi - har xil turdagi qimmatli qog‘ozlarni sotib olish.Diversifikatsiya korxonalar- ning bankrotlik xavfi va ehtimolini kamaytirishning muhim omilidir, ammo bu ishlab chiqarish moslashuvchanligi va katta xarajatlarni talab qiladi. Amalda, kompaniyalar riskni kamaytirish usullarining kombi- natsiyasidan foydalanadilar va menejerlar avvalgi tajribaga asoslanib, risklarni boshqarish qoidalarini shakllantirishadi:Siz oʻzingizning kapitalingiz imkoniyatidan koʻproq xavf tug‘dira olmaysiz;

• 
  xavfning oqibatlari haqida oʻylashingiz kerak;
  
• 
  ozi uchun koʻp tavakkal qila olmaysiz;
  
• 
  sarmoyaviy qaror faqat shubha boʻlmaganda qabul qilinadi;
  
• 
  agar shubhangiz boʻlsa, bunday qaror qabul qilinmaydi;
  
• 
  har doim faqat bitta echim bor deb oʻylamang. Ehtimol, boshqa echimlar mavjud.
  

Tadbirkorlik, uning ta’rifidan kelib chiqqan holda, risk qilmasdan mumkin emas. Shuning uchun risklarni boshqarishni oʻrganish, ya’ni, ularni tahlil qilish, rejalashtirish va baholashni oʻrganish muhimdir.