S. M. Turobjonov, M. M. Niyazova

i
a m
gaz
I /
f)
Chang
Chang
T
T o zalan g an
gaz
14-rasm. Gaining berilish
usuliga binoan siklonlarning
asosiy konstruksiyasi:
a) spiralli;
b) tangensial;
d) Vint shaklli;
e), J) o ‘qli (rozetkali).
Gazlar siklonlarga berilish usuliga binoan siklonlar spiralsimon, 
tangensial, vint shaklida va o‘q bo‘ylab gaz beriladigan tuzilishlarga 
ega. Aerodinamik nuqtayi nazaridan yuqorida keltirilgan siklonlar ichida 
gazlarni spiralsimon beruvchi siklonlar eng qulay va samarali ishlovchi 
hisoblanadi. Lekin sanoatda bu siklonlarning barchasi bir xilda 
qo‘llaniladi.
75

---

T ozalangan
gaz
15-rasm. Gruppali siklon
b) gruppali
1 — kiruvchi naycha;
2 — changsizlangan gaz kamerasi;
3 — halqali diffuzor;
4 — siklon elementi.
Chang
Siklonda markazdan qochma kuch hosil qilish uchun markaziy 
truba atrofida havo spiralsimon qilib beriladi. Natijada chang zarracha- 
lari markazdan qochma kuch ta’sirida silindrik qism ichki devorlariga 
kelib urilib, bunkerga tusha boshlaydi. Tozalanayotgan gaz markaziy 
truba ichida yana spiralsimon harakatda davom etadi.
Siklonda changni ushlash samaradorligi gazning tezligiga 1/2 
darajada to‘g‘ri proporsional va 1/2 darajada jihozning diametriga teskari 
proporsionaldir. Demak, jarayonni katta tezlik va kichik diametrlarda 
olib borish maqsadga muvofiq ekan.
Amalda ko 'p in ch a silindrik va konussim on siklonlar keng 
qo‘llaniladi. Silindrik siklonlar diametri 2000 mm dan, kichik ko­
nussimon siklonlar diametri esa 3000 mm dan kichik bo‘lishi kerak.
Siklonlarning gidravlik qarshiligi quyidagi formula yordamida 
aniqlanadi:
A