S. X. Babadjanova, X. M. Bobojonova Dorivor o‘simliklar florasi va sistematikasi

Sistematikasi:
 
Bo‘lim.
Magnoliyatoifa (gulli, yopiq urug‘li) o‘simliklar (Magnoliophyta yoki 
Angyospermae) - Магнолиевые или Цветковые, или Покрытосеменные 
Ajdod (sinf).
Magnoliyasimonlar (ikki urug‘pallalilar) (Magnoliopsida yoki 
Dicotyledones) 
-
Магнолиевые или Двудольные 
Ajdodcha (sinfcha)- 
Ayiqtovonkabilar (Ranunculidae)
-
Лютиковые 
Qabila. 
Ayiqtovonnamolar (Ranunculales) 
-
Лютиковые 
Oila. 
Ayiqtovondoshlar (Ranunculaceae Juss.) 
-
Лютиковые
Turkum. 
Ayiqtovon (Ranunculus L.) 
-
Лютик 

---

35 
Tur. 
Yumshoq tikanli ayiqtovon 
-
Ranunculus muricatus L.
11
. 
Bir yillik o‘simlik. Poyasi tuksiz yoki uzun tuklar bilan qoplangan, 10 
25 sm. Ildiz oldi barglari uzun bandli, buyraksimon yoki yumaloq, uchta 
bo‘lakka bo‘lingan. Bo‘laklari keng, yirik tishli yoki 2-3 marta qirqilgan, 
birlamchi 
segmentlari 
bandli, 
parraksimon 
tishchali. 
Poyadagi 
barglarning asosi ponasimon, ko‘p marotaba uch bo‘lakka bo‘lingan, kam 
hollarda butun plastinkali, bandli yoki bandsiz. Guldor poyasi juda ko‘p, 
ingichka. Guli 1-1,5 sm enlilikda. Kosachabarglari tuklar bilan 
qoplangan. Tojbarglari cho‘ziq teskari tuxumsimon, 5-8 mm uzunlikda, 
kosachabargidan biroz uzunroq. Gulo‘rni ingichka siyrak tukli. Mevasi 
yulduzsimon, yassi, 7-8 mm. uzunlikda, tuxumsimon, biroz kengaygan 
chetlari qo‘sh hoshiyali, yonlari tikanli o‘simtalar bilan qoplangan. 
Tumshuqchasi qilichsimon, asosi yo‘g‘onlashgan, tekis yoki biroz 
egilgan, mevaning butun uzunligining deyarli yarmiga teng. Aprel – may 
oylarida gullab, mevasi etiladi. Daryo o‘zanlari, ariq bo‘ylari, yo‘l 
yoqalari, o‘rmonlar, o‘tloqlar, butazorlar, bog‘lar, ekin maydonlarida 
begona o‘t sifatida o‘sadi. Qashqadaryo, Surxondaryo va Samarqand 
viloyatlarida uchraydi. Umumiy tarqalishi: O‘rta Osiyo, Qrim, Kavkaz 
O‘rta yer dengizi atrofi, Janubiy va G‘arbiy Yevropa, Eron. SHimoliy 
Amerika va Avstraliyaga olib borilgan. Kimyoviy tarkibi: γ-laktonlar: 
0,3% ranunkulin. Mevasida 17,7% yog‘-moy mavjud .
11
O‘. P. Pratov, M. M. Nabiyev O‘zbekiston yuksak o‘simliklarining zamonaviy tizimi., 
„
O'qituvchi” nashriyot- matbaa ijodiy uyi Toshkent 
- 2007

---

36