S. X. Babadjanova, X. M. Bobojonova Dorivor o‘simliklar florasi va sistematikasi

Dorivorlik xususiyati
. Inson alkaloidlar (morfin, kokain, atropin, nikotin, 
fiziostigmin va boshqalar) hamda og‘ir metallar tuzlari bilan zaharlanganda unga 
taninning 0,2-2% li eritmasi ichishga beriladi yoki 0,5 % li critmasi bilan me’da 
yuviladi .
 
Totim bargi xalq tabobatida o‘t pufagi va boshqa kasalliklami 
davolashda 
qo‘llaniladi. 
Yanchilgan 
mevasidan 
odamlar 
«nordon 
ichimlik-sirka» tayyorlashadi. Uni odatda me’da kasalliklarida, singa va shishlami 
davolashda hamda isitma pasaytiruvchi va qustiruvi dori sifatida ishlatiladi. 
Barglari damlamasi antivirus, bakteritsid xususiyatlarga ega, shu sababli u bilan 
yarachaqalar yuviladi, nastoykasi ich ketishi, bod, podagra va falajni davolashda 
qo‘llaniladi. 
Zig‘irdoshlar oilasi 
daraxt, buta yoki o‘t o‘simliklardan iborat. Barglari navbat 
bilan yoki qarama-qarshi joylashgan, oddiy va ko‘pincha butun, mayda 
yonbargchali yoki yonbargchasiz. Gullari (aniq) ikki jinsli yoki bir jinsli, 

---

114 
aktinomorf yoki deyarli aktinomorf. Kosachabarglari sal tutashgan. Chanchisi 
ko‘pincha 1 yoki 2 doirada, ba’zan 3 yoki 4 doirada joylashgan. Tugunchasi ustki. 
Mevalari asosan ko‘sakcha. Zig‘irnamolar qabilasiga 6 ta oila kiradi. Zig‘irdoshlar 
oilasi — Linaceae Bu oilaga asosan o‘t o‘simliklar, yarimbuta va butalar kiradi. 
Ular ayniqsa, mo‘tadil va subtropik iqlimli hududlarda tarqalgan. Barglari oddiy, 
bandsiz, navbat bilan yoki qarama-qarshi joylashgan, yonbargchali yoki 
yonbargchasiz. Gullari ikki jinsli, aktinomorf. Kosacha va gultojibarglari (4)-5 ta. 
Urug‘chisi 5 tadan. Tugunchasi ustki. Mevasi ko‘sakcha. Bu oilaga 6 turkum va 
250 taga yaqin tur kiradi. O‘rta Osiyoda 1 turkumga oid 9 turi, O‘zbekistonda esa 
bitta turkumga mansub 5 turi tarqalgan. Pistacia vera ning mevali shoxchasi.